8-ma’ruza Qatlam suvlarining

Suvning sirtqi tarangligi  suvning bunday xususiyati uning yuvish qobiliyati bilan bog’liq. Sirtqi taranglik suyuqlikni havo va gaz bilan chegaralangan yuzasidagi molekulalarning bir-biriga kuchli tortilishidan yuzaga keladi. Molekulalar bir-biriga kuchli tortilganda sirtqi taranglik miqdori ko’payadi va aksincha. Sirtqi taranglik () harfi bilan belgilanadi va odatda mkgs-2 (N/m)da o’lchanadi. Sirtqi tarangligi kam bo’lgan suvning qumni yuvish va qatlamdan neftni siqib chiqarish qobiliyati yuqori bo’ladi. Sirtqi taranglikning qiymati suvning kimyoviy tarkibiga bog’liq.

• Suvning sirtqi tarangligi  suvning bunday xususiyati uning yuvish qobiliyati bilan bog’liq. Sirtqi taranglik suyuqlikni havo va gaz bilan chegaralangan yuzasidagi molekulalarning bir-biriga kuchli tortilishidan yuzaga keladi. Molekulalar bir-biriga kuchli tortilganda sirtqi taranglik miqdori ko’payadi va aksincha. Sirtqi taranglik () harfi bilan belgilanadi va odatda mkgs-2 (N/m)da o’lchanadi. Sirtqi tarangligi kam bo’lgan suvning qumni yuvish va qatlamdan neftni siqib chiqarish qobiliyati yuqori bo’ladi. Sirtqi taranglikning qiymati suvning kimyoviy tarkibiga bog’liq.

Qatlam suvining hajmiy koeffisienti qatlam sharoitidagi suvning solishtirma hajmining uning mo’’tadil sharoitdagi hajmiga nisbati orqali aniqlanadi. Qatlam suvining hajmiy koeffisientining qiymati 0,99 dan 1,05 gacha, M.M.Ivanovaning (1985) fikricha, 0,8 dan 1,20 gacha o’zgaradi. Bu koeffisient qiymati qatlam temperaturasi va bosimga, shuningdek, suvda erigan gaz va tuzlar miqdoriga bog’liq (7.20-rasm). yer osti suvlarida gazning miqdori oz bo’lganligi sababli, ko’p hollarda bu koeffisient inobatga olinmaydi.

• Qatlam suvining hajmiy koeffisienti qatlam sharoitidagi suvning solishtirma hajmining uning mo’’tadil sharoitdagi hajmiga nisbati orqali aniqlanadi. Qatlam suvining hajmiy koeffisientining qiymati 0,99 dan 1,05 gacha, M.M.Ivanovaning (1985) fikricha, 0,8 dan 1,20 gacha o’zgaradi. Bu koeffisient qiymati qatlam temperaturasi va bosimga, shuningdek, suvda erigan gaz va tuzlar miqdoriga bog’liq (7.20-rasm). yer osti suvlarida gazning miqdori oz bo’lganligi sababli, ko’p hollarda bu koeffisient inobatga olinmaydi.