8-Ma`ruza. Organizmning sanoat zaharlariga o‘rganishi reja: Organizmlarning sanoat zaharlariga o’rganishi. Zaharli moddalarning surunkali ta’siri

Zararli moddalarning surunkali ta’siri fazalari

Zararli moddalar kichik dozalarda (konsentratsiyalarda) uzoq vaqt ta’sir qilganda organizm fiziologik tizimlarining fazaviy reaksiyalarini keltirib chiqaradi.

Organizm kimyoviy omilning surunkali ta’siriga unga moslashish nuqtai nazaridan 3 ta fazaga ajratish mumkin:

1. 
   Boshlang‘ich reaksiya fazasi.
   
2. 
   O‘rganishning rivojlanish fazasi.
   
3. 
   O‘rganishning izdan chiqrshi va yaqqol zaharlanish fazasi (doim bo‘lavermaydi).
   

1. 
   Boshlang‘ich reaksiya fazasi – organizmning o‘zgargan tashqi muhit sharoitiga moslashish yo‘llarini izlash davri.
   

Birinchi bo‘lib qalqonsimon bez funksiyalari va tuzilmasida o‘zgarishlar yuz beradi, keyin ular o‘z holiga qaytib, boshqa a’zolarda o‘zgarishlar boshlanadi. Birinchi fazada zaharning biotranformatsiyasini amalga oshiradigan tizimlar faollashadi, asab tizimining simpatik bo‘limida faollik oshadi, shu bilan bir vaqtda organizmning tashqi muhitga rezistetnligi pasayadi. Ishlab chiqarishda bu davr bir necha yil davom etishi mumkin. Bunda kichik klinik belgilar asab tizimining yuqori qo‘zg‘aluvchanligi bilan birga kechadi, ko‘p hollarda qalqonsimon bez funksiyasi tezlashadi.

2.