8-Маъруза Мавзу: Сув билан иситиш тизимлари. Маъруза режаси: Сувли иссиқлик таъминотидаги иситиш тизимларнинг уланиш схемалари Сув билан иситиш тизимларнинг иссиқлик пункти Насослар ердамида ишлайдиган иситиш тизимлари Баланд биноларни

2 расм. Юқори ҳароратли иссиқлик қувурига бевосита боғлиқ булиб уланган иситиш тизимининг принципиал схемаси.

Бундай усулнинг амалиётда ишлатилишидаги асосий шартлар қуйидагилардан иборат: а) марказий иссиқ сув қувурида сувнинг ҳарорати tм, бинодаги иситиш қурилмалари тизимидаги тарқатувчи қувурлар­даги иссиқ сув ҳароратидан (tи) катта булиши керак, яъни tмtи; б) элеватор уланган жойда унинг ишлаши ва сув оқими учун керакли булган босимлар фарқи Рэ=0,15 МПа га тенг ёки ундан катта булиши лозим; в) марказий иссиқ сув қувури тизимига қарашли қайтувчи қувурда босимнинг катталиги иссиқлик қурилмаларидаги босимдан ортмаслиги керак, яъни Рқай=0,6 МПа га тенг ёки бундан кичик булиши лозим. Бу усулни юқори ҳароратли магистрал қувурга «бевосита уланганлиги боғлиқ булган схема» деб айтилади (6.2-расм). Юқори ҳароратли иссиқ сув қувурига учиргичдан (1), сунг тозалагич (2) орқали элеваторга (3) тушади ва сув оқими элеваторда (3) иситиш тизимларидан қайтиб келаётган сув билан аралашади. Элеватордан кейинги булимда сув оқимининг босим иситиш тизимининг қаршилигини енгадиган миқдорда булиши керак. Иситиш тизимларининг қайтувчи қувуридан элеватор булимида иссиқ сувнинг қолган миқдори тозалигич (4) ва сув миқдорини улчагич (5) ҳамда учиргич (6)дан утиб иссиқлик электр марказига қайтади. Иссиқлик маркази булимида термометрлар, манометрлар ва керак булган тақдирда сувлар сарфини ҳамда босимини бошқариб турувчи ускуналар ва жихозлар билан таъминланган булади.

Насослар ёрдамида ишлайдиган иситиш тизимлари Насослар ҳосил қилган босим таъсирида ишлайдиган иситиш тизимлари ҳам марказлаштирилган иссиқлик таъми­ноти билан уланган булиб, улар юқори ва пастда жойлашган магистрал қувурга, боши берк ва йулма-йулаrай, кетма-кет ва параллел (сув ҳаракатининг йуналишига қараб) ҳолатда ҳаракат­ли сув қурилмаларига бириктирилган булади. Иссиқлик ускуналарининг параллел ва кетма-кет уланиш белгисига қараб тизимларни бир қувурли, икки қувурли ёки бифиляр тизимлар деб аталади. Бир қувурли юқоридан тақсимланувчи тик иссиқлик тизимларида одатда тақсимловчи магистрал қувурлар юқорида қайтув­чи магистрал қувурлар қуйида жойлашган булади. 3-чи расмда курсатилганидек тик қувурларга иссиқлик ускуналари бир томонлама (III-V) ва икки томонлама уланади (I, II, IV). Иссиқлик ускуналари уланадиган жойларда қувур булимларида туғри иссиқ сув ҳаракати (Т) охирида II-III) айланиб утувчи ҳаракат билан уланади (I). Қуйидан тарқатувчи бир қувурли ва «П»-ҳарфи шаклидаги тик қувурларнинг иситиш тизимини марказлаштирилган иссиқлик таъминоти қувурларига улашда иссиқлик ускуналарининг энг баланд қаватининг сатҳига ҳаво жумраги урна­тилади. Бошқарувчи жумраклар эса ертуладаги тақсимлочи магистрал қувурларга ва тик қувурларга урнатилади 4-расм).