8-ma’ruza ges sxemalari Reja

SHoxobcha kanalli elektrostansiyalar
Bunday elektrstansiyalar, odatda, tog daryolariga kurilib, suvning gidroturbinani xarakatga keltirish uchun zarur bulgan bosimi shoxobcha kanallar yordamida yigiladi. (rasm 16.1.)

16.1.Rasm. Bosimli shoxobcha kanalli GESlar.

SHoxobcha kanal daryoga uning foydalanishga mxljallangan kismidan boshlab kuriladi va daryoning urtacha kiyaligidan kamrok kiyalik bilan utkazilib, keltirilgan suv elektrstansiyaning mashina zali binosiga maxsus kuvurlar orkali tushiriladi. Bunda gidroturbinani xarakatga keltiruvchi bosim shoxobcha kanal oxirining turbinaga nisbatan balandligiga teng. Ishlab bulgan suv ikkinchi marta shoxobcha kanalli GESda foydalaniladi yoki daryoga tashlanadi.

Gidroakkumulyasion elektrstansiyalar (GAES)
Gidroakkumulitsion elektrstansiyalar sutkaning energiya kamrok ishlatiladigan darida elektr tarmoklaridagi ortikcha elektrenergiyani suvning potensial energiyasiga aylantirib, sutkaning energiya tanuiz davrida kaytadan elektroenergiyasiga aylantirib berishga moslangan elektrostansiyalaridir.
Kuchli nasos stansiyalari dengiz yoki daryo suvni biror tepalikda kurilgan suv xavfzasiga kutarib, zarur bulgan vaktda yukori xafvzadagi suvni suv uuvurlari yordamida gidroelektr stansiyalarining turbinalariga yuboriladi.
Gidroakkumulyasion elektrostansiyalarida xosil kilingan elektr toki elektr tarmoklariga kaytariladi. Bunda elektrostansiyalarining foydali ish koeffitsienti 0,66 dan oshmasa xam, energiyaning ma’lum kismini saklab kolishga yordam beradi. Xozirgi kunda jaxondagi GAESlarning kuvvati 15 mln kVt dan ortib ketgan.


Nazorat uchun savollar:

1. GES sxemalarini aytib uting.

2. Tugonsiz elektr stansiyalar vazifasi nimadan iborat?
3. Mashina zali tugon enida, tugon ichida va tugon ortida joylashgan
stansiyalarni maksadi va vazifasi.
4. SHoxobcha kanalli elektrstansiyalarning sxemalarni tushuntiring.
5. Gidroakkumulyasion elektrstansiyalar vazifalarni aytib uting.
6. SHoxobcha kanalli elektrostansiyalarning kursatkichlarini
tushuntirib bering.
7. Gidro akumulyasion elektrostansiyalarning kursatkichlarini
tushuntirib bering.
8. Mashina zali joylashi va uning kursatkichlari.
9. GES sxemaning unumdorligi.
10.GES sxemalarining farkini va unumdorligini tushuntirib uting.