8-ma`ruza ci dasturlash tilida funktsiya

 

Funktsiyaning bajarilishi. 

Funktsiya  murojat  qilinganda  unda  ko’rsatilgan  amallar  ochiluvchi  figurali 

qavsdan  ({)  keyingi  birinchi  ifodadan  boshlab  bajariladi.  Funktsiya  tanasida 

ixtiyoriy  operatoridan  foydalanish  mumkin.  Funktsiya  o’z  tanasida  boshqa 

funktsiyalarni va hatto o’z -

 

o’zini ham chaqirishi mumkin. 

 

Lokal o’zgaruvchilar va global o’zgaruvchilar 

Funktsiyaga  qiymatlar  uzatish  bilan  birga  uniig  tanasida  o’zgaruvchilarni 

e`lon  qilish  ham  mumkin.  Bu  lokal  o’zgaruvchilar  orqali  amalga  oshiriladi. 

Qachonki dasturni bajarilishi funktsiyadan asosiy qismga qaytsa, bu funktsiyadagi 

lokal  o’zgaruvchilar  xotiradan  o’chiriladi.  Lokal  o’zgaruvchilar  xuddi  boshqa 

o’zgaruvchilar  kabi  aniqlanadi.  Funktsiyaga  beriladigan  parametrlarni  ham  lokal 

o’zgaruvchilar  deb  atash  mumkin  va  ularni  funktsiya  tanasida  aniqlangan 

o’zgaruvchilar kabi ishlatish mumkin. Quyida funktsiya parametrlari va funktsiya 

ichida aniqlangan lokal o’zgaruvchilarni qo’llashga oid misol keltirilgan. 

 #   include   

  float  Aralashtirish(float); 

  int main() 

 { 

 float TerapFer;  

 float TempCel; 

 cout « "Feringait bo’yicha temperaturani"  << "kiriting:";  

 cin » TempFer;  

 TempCel=Almashtirish(TempFer) ; 

 cout « "\n Bu temperatura selziy shkalasi bo'yicha: "; 

 cout « TempCel « endl; 

 return 0 ; } 

 float   Almashrirish (float  TempFer) 

  { 

 float   TempCel ;  

 TempCel=((TempFer-32)*5)/9;  

 return   TempCel; } 

 

Dastur bajarilishidan keyingi  natija: 

Feringait   bo'yicha   temperatuurani   kiritinq:      50 

Bu   temperatura   selziy   shkalasi   bo’yicha:       10 

main()  funktsiyasida  aniqlangan  o’zgaruvchilarga  dasturdagi  barcha  funktsiyalar 

uchun  murojaat  qilishga  imkoniyatiga  va  ko’rinish  sohasiga      ega      hisoblanadi. 

Bunday      o’zgaruvchilar  dasturdagi  funktsiyalar  uchun  global  o’zgaruvchilar 

deyiladi. 

Global o’zgaruvchi nomi bilan funktsiya ichida nomlari ustma-ust tushadigan 

lokal 

o’zgaruvchilar  faqatgina  joriy  funktsiyaning  ichidagina  global 

---

o’zgaruvchining  qiymatini  o’zgartiradi.  Lekin  global  o’zgaruvchi  funktsiya  o’z 

ishini  tugatgach  u  chaqirilishidan  oldingi  qiymatini  saqlab  qoladi,  ya`ni  funktsiya 

tanasida e`lon qilingan lokal o’zgaruvchi funktsiyaning ichida global o’zgaruvchini 

yashiradi xolos. Bunda lokal o’zgaruvchi alohida hosil qilinadi va funktsiya ishlash 

vaqtida  global  va  lokal  o’zgaruvchilarning  nomlari  bir  xil  bo’lsa  faqatgina  lokal 

o’zgaruvchi  ustida  amallar  bajariladi.  Global  o’zgaruvchi  esa  funktsiyaning 

bajarilishi  davomida  oldingi  qiymatini  saqlab  turadi.  Bu  g’oya  quyidagi  misolda 

namoyish qilingan. 

Masalan.   Global     va     lokal     o’zgaruvchilarning qo’llanishi. 

 # include  

 void MeningFunktsiyam () ; // prototip  

 int x =5, y = 7; // global o’zgaruvchmlar  

 int main () 

 { 

  cout « "n>main()dagi x ning qiymati:" «x«”\n"; 

 cout«"rnain() dagi   y  ning qiymati   y:"«y«”\n"; 

 MeriingFunktsiyam( ); 

 cout   «   "MeningFunktsiyam() funktsiyasi"«"ishini  tugatdi!\   n   \  n";  

 cout«"main () dagi   x  ning   qiymati:" «x«"\n"; 

 cout«"main () dagi   y  ning  giymati:"«y«"\n";  

 return   0; } 

 void MenirigFunktsiyam() ;  

 {int   y  =   10; 

 cout«"MeningFunktsiyam() dagi"«  x   «"\  n"; 

 cout«"MenirigFunktsiyamdagi"«"y: "   «   y  <<"\  n"; }  

 

Dastur bajarilishidan keyingi  natija: 

main()dagi x ning giymati: 5  

rnain()dagi y ning qiymati: 7 

MeningFunktsiyam () dagi x:5 

MeningFuhktsiyam () dagi y: 10 

MeningFunktsiyam () funktsiyasi ishini tugatdi! 

main () dagi x ning qiymati: 5  

main () dagi y ning giymati: 7