8-ma’ruza: Axborotlarni to‘plash uslublari Reja

Axborotlarni qayta ishlash va tahlil qilish.

To‘plangan axborotning tahlili olingan ma’lumotlardan maksimal darajada foydali ko‘rsatkichlar olishga qaratilgan bo‘lib tadqiqotchiga yordam berib, ma’lum xulosa va natijalar olishga qaratilgandir. Olingan ma’lumotlarni tahlil qilish va ishlov berish usullari maxsus adabiyotlarda to‘liq yoritib beriladi. Shuning uchun biz bu yerda faqat mehmonxona va restoran amaliyoti marketingida eng muhim ahamiyatga ega usullarni ko‘rib chiqamiz.
Axborotni tahlil qilish usullarini quyidagicha bo‘lish mumkin:

• 
  faqat yoritib berish;
  
• 
  bir-biriga bog‘langanligini;
  
• 
  bir-biri bilan o‘zaro bog‘liqligini.
  

Faqat yoritib berishga mo‘ljallangan usul axborotni to‘plash, guruhlarga ajratish va umumlashtirilgan statistik ma’lumotlarni jadvallar, grafiklar, shuningdek alohida elementlar tavsiflarini hisoblash, umumiy holatini yoritish va tadqiq etilayotgan birliklar rivojlanishini amalga oshirishni belgilaydi. Marketing tadqiqotlari uchun mazkur usulning muhim tomoni tarqatish chastatosining hisobi, o‘rtacha kattaliklar va tarqalib ketishlarni hisoblashdir.
Tarqatish chastotasi tadqiq etiladigan birliklarni u yoki bu xossasiga asosan tarqatish (so‘rov o‘tkazganda – respondentlarni), ular ko‘pincha absolyut yoki nisbiy raqamlar bilan belgilanadi. Eng oddiy usuli bir o‘lchamli tarqatishdir.
Misol. “Qaysi sharoitda Siz bizning mehmonxonaga yana kelar edingiz?” savoliga berilgan javoblarni tahlil qilishda quyidagi tarqatish olingan (% hisobida savolga javob berganlar soniga qarab):

• 
  yashash sharoitlari hamda ovqat tayyorlash sifati yaxshilanganda – 48,8;
  
• 
  hozirgi sharoitda – 31,2;
  
• 
  narxlar pasayganda – 10,8;
  
• 
  hech qanday sharoitda – 7,5;
  
• 
  hech narsa ayta olmayman – 1,7.
  

Agar respondentlar guruhlarga ikki va undan ko‘p xususiyatlariga qarab bo‘linadigan bo‘lsa (masalan, 30 yoshgacha oliy ma’lumotli erkaklar ajratilsa), unda kombinatsion taqsimlash deb ataladi. Chastotalarni taqsimlashni yoritish uchun jadvallar, grafikalar va diagrammalar qo‘llaniladi.