8-laboratoriya ishi filtrlash doimiyligini aniqlash

V
x
r
S
P
d
dV






0
0
2


Ifodada V - filtrning unumdorligi 

vaqt ichida oqib o’tgan filtratning xajm 
miqdori, m
3
; 

- filtrlash vaqti, s; 

R - filtrlashdagi bosimlarning farqi, N/m
2
; S -
filtrning umumiy yuzasi,m
2
; 

- suyuqlikning qovushoqligi, N

s/m
2
; x
0
=V
2
/V
cho’kma hajmining V
4
filtrat xajmiga Vga nisbati; r
0
- cho’kmaning solishtirma 
qarshiligi. 
Agar S = 1m
2
deb qabul qilinsa: 
0
0
x
r
P
d
dV






(8.17) 
Filtrlash jarayoni o’zgarmas bosimlar farqida olib borilganligi uchun ya’ni 

R=const da 
K

ning miqdori: 
K
x
r
P





0
0

(8.18) tenglamani K bilan ifodalasak, u olda (8.17) tenglama quyidagicha 
ifodalanadi: 
V
K
d
V
d




yoki

d
K
dV
V




(8.18) 
(8.12) integrallab quyidagi ifodani olinadi: 




K
V
2
2
yoki




K
V
2
2
(8.19) 
ifodada K – filtrlash doimiyligi. Filtrlash tezligini shu moment vatq ichida
aniqlash uchun (8.19) tenglamani differensiallab, xaqiqiy filtrlash tezligini topamiz, 
ya’ni 

d
K
dV
V




2
(8.20) 
hosil bo’lgan ifodadan filtrlash doimiyligini aniqlash uchun quyidagicha yozish 
mumkin: 
V
K
d
dV


2

(8.21) 
Hisoblashni qulaylashtirish uchun (8.21) ifodani quyidagicha tasvirlash 
mumkin: 
q
K
q




2

(8.22) 
ifodada q= V/S - filtrning solishtirma unumdorligi, m
3
/m
2
; 
q



=f(q) 
filtrlash tezligining teskari qiymatiga to’g’ri kelgan miqdor: (8.22) tenglamani 
koordinat o’qlarida 
q
q




bog’lanish orqali ifodalanganda, grafikda to’g’ri 
chiziq hosil bo’lib, uning og’ma tangens burchagining tg=2/K qiymati filtrlash 
doimiyligiga teng bo’ladi. 
8-1 jadval 
Filtratning 
umumiy 
hajm 
midori
V, sm
3
O’lchov 
vaqtlar 
orasdagi 
farq

, 
s 
Filtrat 
xajm 
miqdorini
ng 
vaqt 
birligida 
ortishi
Filtrat hajm 
midorining 
filrat 
yuzasiga 
nisbati 
q



ning 
nisbati
s/sm 
Filtr 
yuzasi- 
S, sm
2 
Umumiy 
filtrat 
hajm 
miqdori 
V, sm
3 

---

3
,
см
V

S
V
q



sm
3
/sm
2
=sm 
Olingan kattaliklarning SI sistemada ifodalanishi 
m
3 
s 
m
3 
m 
s/m 
m
2 
m
3 
8-2 jadvaldan 
q



va 
q 
ga to’g’ri kelgan olinib koordinat o’qlariga 
grafik quriladi. 
Grafikda hosil bo’lgan to’g’ri chiziq suspenziyani filtrlash jarayonini ifodalaydi.
To’g’ri chiziqdan tangens og’ish burchagining qiymatini aniqlab, undan tg

= 2/K 
ifoda orqali filtrlash doimiyligi K ni aniqlaymiz. Filtr to’siqlarining o’zgarmas 
qarshiligining miqdorini aniqlash uchun, ordinata o’qi bilan filtrlash jarayoni 
chizig’i bilan kesishgan kesma aniqlanadi. Bu kesmaning miqdori V=2s/K ga teng 
bo’ladi. Bu ifodadan o’zgarmas kattalik "S" ning miqdori aniqlanadi. 
NAZORAT SAVOLLARI 
1. Filtrlash jarayonning fizik mohiyati. 
2. Filtrlash jarayonining qarshiligi va xarakatlantiruvchi kuchi. 
3. P=sonst bo’lgan xolatda filtrasiya tenglamasi. 
4. Filtrlar konstruksiyalari, ishlash prinsipi, solishtirish xarakteristikalari. 
5. Suspenziyalarni markazdan qochma kuch ta’sirida ajratish. 
6. Gaz aralashmalarini filtrlar vositasida tozalash.