8-bilet savol

37-bilet 2-savol Iqtisodiyotning xodimlarga bolgan ehtiyoji talim olayotganlar sonini shakllantirishi lozim. Ishlab chiqarish jarayoniga etuk kadrlarni tayyorlash jarayoni mamlakatimizda kamida 12 yilni talab etadi, bu davr mobaynida esa iqtisodiyot tizimida yoki uning alohida tarmoq sohalarida turli ozgarishlar sodir boladi, shuning uchun talim sohasining qaysi tarmoqlariga koproq etibor berish zarurligini aniqlashning imkoni bolmaydi, natijada noaniqlik unsuri vujudga keladi. Bundan tashqari, iqtisodiyot tarmoqlariga zarur xodimlar tayyorlash, umumiy talim tizimiga tasir etib, talim yonalishlarini kengaytirish yoki aksincha qisqartirishga olib keladi. Yuqoridagilarning barchasi bir qator nomutanosibliklarni vujudga keltiradi, bir tomondan ish orinlari malumot darajasi zarur bolgan meyorlariga javob bermaydigan xodimlar tomonidan egallansa, boshqa tomondan malumot darajasi etarli xodimlarni mutaxassisliklari boyicha mos ish bilan taminlashda qiyinchiliklar vujudga keladi. Sanoat va qurilish korxonalarida olib borilgan kuzatishlar malumot darajasi va mavjud tarif razryadlari ortasidagi nomutanosiblikni namoyon etadi. 25%dan ortiq orta maxsus malumotga ega xodimlar yuqori razryadlar boyicha mehnat faoliyatlarini olib borishgan bolsa, 14% orta maxsus malumot egalari oz mehnat faoliyatlarini quyi razryadlarda olib borishgan. Muxandis mutaxassisligiga ega 2% va 21% orta maxsus malumotli xodimlar malum bir lavozim egalari sifatida oz mehnat faoliyatlarini olib borganlar. Mavjud nomutanosibliklarning vujudga kelishiga sabab qilib ishlab chiqarish jarayonlariga tayyorlangan xodimlarning iqtisodiyot talablariga doimo ham mos kelavermasligida, deb hisoblash mumkin. Ishchi-xodimlarning kasbiy-malaka tizimi va ishlab chiqarish jarayoni ortasidagi nomutanosiblikning vujudga kelishiga yana bir sabab qilib, xodimlardagi mavjud va talab etilayotgan kasbiy tayyorgarlik holati darajasi ortasidagi muvozanatning bolmasligini ham keltirish mumkin. Bu holat bajarilayotgan ishga talab etiluvchi mutaxassislarning etishmaganligi yoki aksincha ortib ketishi, mehnat jarayonining murakkabligi va undan xodimlarda qoniqmaslik hissini vujudga kelishi oqibatida kuzatiluvchi turli safarbarlik harakatlarini misol qilishimiz mumkin.