8-amaliy mashg’ulot. Otlarda Grammatik kategoriyalari

8-amaliy mashg’ulot. Otlarda Grammatik kategoriyalari.

Otlar nutqda birlik va ko‘plik shakllarida ishlatiladi. O‘zbеk tilida otning birlik shaklini ifodalovchi maxsus qo‘shimcha yo‘q. Ko‘plik qo‘shimchasisiz holatdagi ot grammatik jihatdan birlik sonda hisoblanadi: sochiq, soat, on, nabira, munchoq, avlod, aholi.

Otning ko‘plik shakli esa –lar qo‘shimchasi orqquyidagi holatlarda qo‘llanganda grammatik ko‘plikni emas, balki turli modal ma’nolarni ifodalashga xizmat qiladi:

1. Atoqli otlarga qo‘shilganda;

2. Mavhum otlarga qo‘shilganda;

3. Inson tanasidagi asli bir dona bo‘lgan prеdmеtlar bildirgan so‘zlarga qo‘shilganda;

4. Donalab sanalmaydigan otlarga qo‘shilganda;

5. Vaqt ma’nosidagi otlarga qo‘shilganda;

6. Juft prеdmеtni anglatgan otlarga qo‘shilganda;

7. Aniq va mavhum otlarga qo‘shilib, hurmat, izzat ma’nosi ifodalanganda.