8-Амалий машғулот мавзу: логистик тизим самарадорлиги. И. Ишдан максад

Логистика тизимининг маркетинг билан боғлиқлиги.

Логистика тизими бошқариш вазифалари билан узвий боғлиқ. Лекин логистика тизимига энг катта таҳсир кўрсатадиган вазифалардан бири - маркетинг сиёсати ва тактикаси. Логистика тизимининг сервис чегараларини маркетинг талаблари аниқлайди.
Маркетинг тактикаси бевосита логистиканинг харажат кўрсаткичларига таҳсир қилади.
Ишлаб чиқаришнинг ассортимент бўйича ихтисослашиши маркетинг ёрдамида сезиларли даражада ривожланади.
Маҳсулот ассортименти қанча кўп бўлса, ишлаб чиқаришнинг ҳар бир доираси, буюртмалар билан ишлаш, захираларни назорат қилиш ва бошқариш вазифалари мураккаблашиб кетади.
Маҳсулот ассортименти тақсимлаш муаммоларини ҳисобга олган ҳолда аниқланади. Масалан, маҳсулотнинг асосий моделини технологик давр қўшимча харажатлари ҳисобига камайтириш жараёнида ўзгартириш мумкин. Бу ҳолда ишлаб чиқариш учун керакли бўлган хомашё, материаллар ва комплектация қисмлари ассортименти камаяди.
Лекин, кўпинча маҳсулотлар фақат маркетинг талабларига асосланиб ишлаб чиқарилади. Унда кўп ҳолларда табиий тақсимланиш баҳосига қандай таҳсир қилиниши ҳисобга олинмай, маҳсулотлар ўзгаришига олиб келади.
Маҳсулотнинг янги турини ишлаб чиқаришга жорий қилиш, одатда, табиий тақсимланиш жараёнида кутилмаган харажатларга олиб келиши мумкин. Масалан, аввал ишлатилмаган янги хомашё турларига эҳтиёж пайдо бўлиши мумкин. Ҳаттоки, фақат ўрами ўзгарган маҳсулот таҳминот доираси учун янги ассортимент бирлиги деб ҳисобланади.
Лекин шуни айтиб ўтиш керакки, ҳар бир ассортиментнинг ўзгариши харажатларнинг ўсишига олиб келавермайди. Айрим ҳолларда ишлаб чиқариш қувватидан фойдаланиш даражаси ортиши, меҳнатни ташкил қилишнинг яхшиланиши мумкин, булар орқали анчагина маблағ ва меҳнат тежалиши мумкин.
Ассортиментнинг кенгайишини режалаштириш, захираларни бошқариш, харажатларни камайтириш доираларида корхоналар олдига қўйилган вазифаларни мураккаблаштиради. Америка ва япон компанияларининг ассортимент сиёсатини солиштирсак, анча фарқ қилишини кўрамиз. Япон компаниялари моделларни чекланган миқдорда ишлаб чиқарадилар. Айрим комплект қилувчи маҳсулотлар, масалан, автомашиналарга ўрнатиладиган кондиционерлар (намунавий ўлчовда бўлади), автомашиналарга сотишдан олдин дилерлар томонидан ўрнатилади.
Америкалик ишлаб чиқарувчилар эса истеҳмолчиларни ҳар бир моделнинг турли хиллари билан таҳминлайдилар, ҳаттоки махсус буюртмаларни ҳам бажарадилар. Бундай ассортимент сиёсати харажатларнинг ортишига олиб келади, ишлаб чиқариш жараёнини ташкил қилиш, режалаштириш ва назорат қилишни мураккаблаштиради.
Логистика тизимининг ҳолати тақсимланиш каналини танлашда катта аҳамиятга эга. Логистика қийматига оид таҳлил кўпинча харажатларни камайтириш йўлларини топиш учун қилинади, бу таҳлил таҳсирида рўй берган ўзгаришлар маркетингга катта таҳсир кўрсатади. Масалан, омборлар сонини камайтириш, захиралар миқдорини камайтириш, транспортнинг арзонроқ турларига ўтиш ҳисобига харажатларни камайтириш хизмат кўрсатиш сифатининг ўзгаришига олиб келиши мумкин.
Логистика тизимини таҳлил қилиш асосида маркетинг хизмати тақсимланиш жараёнининг мақсад ва вазифаларини аниқроқ белгилайди.
Логистиканинг тизимли таҳлили маркетинг қуроли бўлиб, хизмат кўрсатиш андозаларини ўрнатади.

Назорат саволлари:
1. Логистика тизими фаолиятида самарадорлик.
2. Логистик марказлардан максимал фойдани олиш ва уни самарали тақсимлаш.
3. Маҳсулот ассортименти тақсимлаш муаммолари.
4. Буюртмаларни бажариш муддати қандай салбий таҳсир кўрсатади.