8- mavzu: Boshqaruv va yetakchilik

Murakkab rahbar bilan “chiqishish” yoʻllari

T/r	Rahbar feʻl-atvori	Rahbarga xos jihatlar	Xodimlarning oʻzini tutishi, munosabati
1.	Janjalkash, urishqoq	•poʻpisachi; •bukilmaydigan; •uning eng sevgan narsasi boshqalarni nazorat qilish; •hayot u uchun tuganmas kurash maydoni. Ammo u oʻzining mukammal emasligidan qoʻrquvda yuradi.	•muomala qilishda oʻzingizni astoydil va toʻgʻri tuting; •ikkilanmasdan gapiring; •hayojonlanayotganingizni hech ham aytmang va sezdirmang.
2.	Kurashchan	•bu yuradigan bomba; •juda koʻp baqiradi; •doimo hujum qiladi; •nishonga olmasdan tez-tez gap “otib turish” unga yoqadi; •uning bosh maqsadi adolatni tiklash va qasos olish.	•unga hushmuomalik, konstruktiv yoʻl bilan yondoshib tushuntirishga harakat qiling; •shaxsiy uchrashuvga ruxsat soʻrang; •salga jahl chiqib oʻzini nazorat qila olmaydigan kishi bilan ishlash juda qiyinligini ayting.
3.	Gʻiybatchi	•doimo kulib turadi; •hazillashadi; •doʻstona muomalasini namoyish etadi; •u nayrang ishlatishga ustasi farang; •u toʻgʻridan-toʻgʻri gaplashishdan qoʻrqadi; •qoʻllab-quvvatlanishga muhtoj.	•real boʻlmagan majburiyatlarni qabul qilishga yoʻl qoʻymang; •hazillariga muvofiq kuling; •gaplaridan miriqing, orom oling.
4.	Umidsiz	•hayotda baxtsiz; •oʻzidan ham, boshqalardan ham mamnun emas; •u har doim noliydi, kishilarni aybdor qiladi; •oʻzini eʻzozlaydi; •navbatdagi umidsizlikka aminlik mavjud.	•u bilan bahslashish oʻrinsiz; •uning qarashlarini qoʻllab-quvvatlab boʻlmaydi.
5.	Bilagʻon	•koʻp narsani biladi; •juda ham sabrsiz; •eshitish, quloq solishni bilmaydi; •omadsizlik hollarida boshqalarga aybini toʻnkaydi; guruhda ishlashni koʻra olmaydi.	•u bilan kurashmang; • uning muxolifi boʻlishni xayolingizga ham keltirmang, muammo yechimiga uni juda ustalik bilan jalb qiling, soʻrang, quloq soling va minnatdorchiligingizni izhor qiling, muqobil yechimni doʻstona, iltifot bilan taklif qiling.

4-ustundagilarga rioya qilgan taqdirdagina siz rahbaringiz bilan “chiqishishingiz” va faoliyatingizni davom ettirishingiz mumkin. Aks holda egallagan lavozimingiz bilan xayrlashasiz.

Rahbar madaniyati deganda, rahbar odobi va iqtidori oʻrtasidagi dialektik bogʻlanish tushuniladi. Bu bogʻlanish quyidagi fazilatlar majmuida oʻz aksini topadi:

Rahbar madaniyati = odob+iymon+insof+adolat+iqtidor.

Odob - aqlning suyanchigʻi, barcha fazilatlarning mezoni. Behudaga xalqimizda “Aql bilan odob – egizak” deyishmaydi. Odob - yaxshilik bilan yomonlikning farqini bilish, foyda bilan zarar orasidagi tafovutni anglash. Odob vositasida kishi oʻz jonini yomon hislatlardan davolaydi, yoqimsiz ayblardan poklaydi, chiroyli fazilatlardan bezaydi.

Odob rahbarni eng chiroyli xulq bilan qurollantiradi. Natijada, aql egalari bunday rahbardan har ishda rozi boʻladilar. Odobli rahbar esa kundan-kunga obroʻ topadi, nufuzi oshadi, ishlari ravnaq topadi.

Baʻzi hakimlar odobni eng masʻum va koʻrkam feʻlga ega boʻlish desalar, baʻzilari nafsni barcha qabih odatlardan tozalash deydilar. Demak, rahbardagi odobning mavjudligi, bu noyob neʻmatning mavjudligidir.

Umuman, odob ikki xil boʻladi:

• 
  hikmat odobi;
  
• 
  xizmat odobi.