8 – Ma’ruza Shamol elektr stansiyalarda (shes) elektr energiyani ishlab chiqarish Reja: Shamol elektr uskunalari. Shamol elektr stansiyalarining ishlash prinsipi. Shamol elektr stansiyalarida (shes) elektr energiyani ishlab chiqarish

2009 yilning oxiriga kelib, butun Jahon mamlakatlarida mavjud bo‘lgan shamol qurilmalarining umumiy quvvati 157900 MVtni, yil davomida bu quvvatning umumiy o‘sishi 31% ni tashkil etdi. 2009 yil davomida butun Jahonda ishlab chiqarilgan elektr energiyaning 1,3 % qismi shamol qurilmalari ulushiga to‘g‘ri keldi. Hozirgi davrda shamol qurilmalaridan Yevropa davlatlarida keng va AQSH hamda Osiyo davlatlarida nisbatan kamroq darajada foydalanib kelinmoqda. Elektr energiyani ishlab chiqarishda shamol qurilmalarining ulushi Daniyada 19%, Ispaniya va Portugaliyada 11% va Irlandiya Respublikasida 9% ni tashkil etadi. 8.2 - rasmda 1996-2008 yillar davomida Jahon miqyosida mavjud shamol qurilmalarining umumiy o‘rnatilgan quvvatlarining o‘zgarish dinamikasi tasvirlangan. Bu diagrammadan shamol qurilmalarini qurish va ularda elektr energiya ishlab chiqarishning borgan sari yuqori jadallikda ortib borganligini kuzatamiz.

МВт

Rivojlangan chet el malakatlarida, shu jumladan AQSH, Germaniya, Kanada kabi mamlakatlarda shamol qurilmalarini yaratish, o‘rnatish va ishlatishni rivojlantirish maqsadida muayyan energetik siyosatlar olib borilmoqda. Bunday siyosatlarga muvofiq holda ushbu faoliyat bilan shug‘ullanuvchi korxonalar, firmalar va tashkilotlarga imtiyozli kreditlar berish, ushbu qilmalar uchun zarur bo‘lgan uskunalarni imtiyozli narxlarda sotib olish, har xil soliqlardan ozod qilish singari rag‘batlantirishlar ko‘zda tutilgan.

8.3 rasmda misol tariqasida AQSHning Texas shtatida Oldxam qo‘rg‘oni yaqinida joylashgan shamol elektr stansiyasining umumiy ko‘rinishi tasvirlangan. Hozirgi davrda Jahon miqyosida o‘rnatilgan shamol turbinalarining umumiy quvvatida Yevropa malakatlarining umumiy ulushi 48% ni, AQSHniki 35% ni tashkil etadi. Shamol qurilmalarining umumiy quvvati bo‘yicha jahon miqyosida birinchi beshtalikka AQSH, Germaniya, Ispaniya, Xitoy va Hindiston kiradi. O’zbekiston Respublikasidan shamol elektr stansiyalari rivojlanishi va istiqbolli rejalari: Buxoroda 1.8 mrld $ ga shamol elektr stansiyalari qurildi. Buxoro viloyatining G‘ijduvon tumanida Xitoyning Liaoning Leader kompaniyasi shamol elektr stansiyasini qurishga kirishdi, deya xabar qiladi. O‘zbekiston TIV matbuot xizmati. 22 sentyabr kuni shamol kuchini o‘lchashga mo‘ljallangan machtani o‘rnatish tantanali marosimi bo‘lib o‘tdi. Loyihaning umumiy qiymati 1,8 mlrd dollarni tashkil etib, ishlab chiqarish quvvati 1,5 ming MVtga teng. Hokimlik tomonidan 6 ming ga yer ajratib berildi. Loyihaning 3 bosqichda amalga oshirilishi rejalashtirilmoqda. Birinchi bosqichda 200 MVt quvvatli elektr stansiyasini qurish uchun 240 mln dollar qiymatidagi to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyani jalb qilish belgilangan.