8- maktab Fizika fani

Kеtma-kеt ulangan o`tkazgich n ta bo`lganda zanjirning umumiy qarshiligi:

• Kеtma-kеt ulangan o`tkazgich n ta bo`lganda zanjirning umumiy qarshiligi:
• R = R1+R2+R3+...+Rn
• Dеmak, o`tkazgichlar kеtma-kеt ulansa, zanjirning umumiy qarshiligi ortib undagi tok kuchi kamayadi. O`quvchilarga quyidagi formulani tushuntirish yaxshi natija bеradi.

Ketma-ket ulangan zanjirda tok kuchi.

Shunday qilib, I1 = I2 = I3 = ... = In. (1)

Ketma-ket ulangan zanjirdagi kuchlanish.

• Lampa, isitkich, spiral va reostatga ulangan voltmetrlarning ko'rsatishlari har xil. Ammo U1, U2, U3 va U4 kuchlanishlarni qo'shib, ularning yig'indisi umumiy kuchlanishga teng bo'lishini ko'ramiz:
• U1 + U2 + U3+ U4 = U
• To'rtta iste'molchi emas, balki n ta iste'molchi ketma-ket ulangan bo'lganda ham, butun zanjirdagi kuchlanish alohida qismlardagi kuchlanishlarning yig'indisiga teng bo'ladi:
• U = U1 + U2 + U3 + ... + Un
•  Shunday qilib, ketma-ket ulangan zanjirdagi umumiy kuchlanish uning har bir qismdagi kuchlanishlar yig'indisiga teng.

Ketma-ket ulangan zanjirning qarshiligi

• Ketma-ket ulangan zanjirning qarshiligini topish uchun butun zanjirga va uning har bir qismiga Om qonunini qo'llaymiz:
• U = RI; U1 = R1I; U2 = R2I; U3 = R3I; ... ,Un = RnI
•  
• Kuchlanishlarning topilgan qiymatlarini (2) formulaga qo'yamiz:
• RI = R1I + R2I + R3I + ...+ RnI
•  
• Oxirgi munosabatni I ga qisqartirib: R = R1 + R2 + R3+ ...+ Rn
•  
• formulani hosil qilamiz, ya'ni ketma-ket ulanganda zanjirning qarshiligi unga ulangan iste'molchilar qarshiliklarining yig'indisiga teng.

V.Yangi mavzuni mustahkamlash:

10 mashq: 1 masala:

Berilgan: Formula:

I=0,2A R=R₁+R₂; U₁=IR₁; U₂=IR₂;

R₁=5Ω U= U₁+ U₂

R₂=10Ω

R=?

U₁=?

U₂=? Hisoblash:

R=(5+10)Ω= 15Ω; U₁=0,2•5 V= 1 V U₂=0,2•10V=2V; U=(1+2)V= 3V

VI.Yangi mavzuni umumlashtirish:

• VI.Yangi mavzuni umumlashtirish:
• O’quvchilarni bajargan ishlarini tekshirish va ballariga qarab baholash.
• VII. uyga vazifa:
• 1. 20§ 53-55 betlarni o’qib o’rganish:

2. 10 mashqdagi 2-3 va 4 masalalarni yechish.

3. Mavzu oxirida keltirilgan savollarga javob yozish.