8 – Амалий машғулот Халкаро ИСО 9001 серясидаги стандартлар буйича ишларни ташкил этиш Режа:
1. Сифатни бошқариш тизими.
2. Халқаро ва минтақавий сифат стандартлари.
3. Халқаро ИСО 9000 серияли .
Калит сўзлар: Сифат, сертификатлаш , ўлчовлар, объэкт, физик хусусиятлар ва миқдорлар, физик миқдор бирлиги, физик миқдор бирликлари тизими, тизимдан ташқари бирлик, СИ бирликлари, ИСО 9000, назорат қилиш, техник назорат функциялари, ГОСТ.
Сифат менежменти илмий концепция сифатида 19-20-асрлар бўйида, саноат инқилобининг ривожланиши ҳунармандчиликка чек қўйган ва кенг кўламли ишлаб чиқаришга ўтиш натижасида меҳнатни ташкил этиш ва сифатига янги ёндашувларни талаб қилганда пайдо бўлди. ва оммавий ишлаб чиқариш.
Ишлаб чиқаришни ташкил этишдаги сезиларли ютуқларга қарамай, 20-асрнинг биринчи ярмида маҳсулот сифати даражаси пастлигича қолди ва назоратни яхшилаш ва ҳажмини ошириш учун катта харажатлар эвазига яхши сифатга эришилди.
Харажатларни камайтириш, маҳсулот ҳажмини яхшилаш ва ошириш учун жаҳон тажрибасининг энг ёрқин натижаларига асосланган ИСО 9000 серияли халқаро сифат стандартларини ишлаб чиқиш бошланди.
Бу тизимнинг бошқа тизимлардан асосий фарқи шундаки, истеъмолчига маҳсулотнинг биргина намунаси эмас, балки барча ишлаб чиқарилган маҳсулотлар сифати учун кафолат берилади. Бунга корхонанинг сифат тизимини сертификатлаш (мувофиқликни баҳолаш) орқали эришилади, бу маҳсулот сифатини ва унинг ҳаётий циклининг барча босқичларида унинг экологик тозалигини таъминлайди.
1 Маҳсулот сифати ҳақида маълумот олиш.
Бир қисмнинг ёки таҳлил қилинаётган технологик жараённинг параметрлари тўғрисида объэктив ва ваколатли маълумотларни тўплаш қисмнинг сифатини ёки жараённинг характерини тўғри баҳолашнинг муҳим омилидир. Маҳсулот ҳақида маълумот тўплашнинг мақсадлари:
1 ишлаб чиқариш жараёнини назорат қилиш ва тартибга солиш;
2 белгиланган талаблардан четланишларни таҳлил қилиш;
3 маҳсулотни назорат қилиш.
Маълумотларни йиғиш мақсади аниқлангандан сўнг, у ўтказиладиган таққослаш характерини ва тўпланиши керак бўлган маълумотлар турини аниқлаш учун асос бўлади. Масалан, маҳсулот сифати индексидаги тарқалиш (вариация) ҳақида савол туғилади. Агар кунига битта ўлчов амалга оширилса, у ҳолда кун давомида ўзгаришларни ҳукм қила олмайди. Камчиликларга йўл қўйган ходимни аниқлаш учун уларнинг ҳар бирининг ишини таққослаш учун алоҳида намуналар олиниши керак. Маълумотлар гуруҳининг маълум бир хусусиятга кўра бир нечта кичик гуруҳларга бўлиниши табақаланиш ёки табақаланиш деб аталади . Маълумотлар гуруҳини таҳлил қилишда сиз ҳар доим табақаланиш имконияти ҳақида эслаб қолишингиз керак.
Ҳақиқий шароитда маълумотларни оддий ва ишлатиш учун қулай шаклда ёзиб олиш мақсадга мувофиқ кўринади. Ушбу шакл назорат варағига мос келади - ўлчов маълумотларини осонгина ва аниқ ёзиб олиш учун бошқариладиган параметрлар олдиндан чоп этиладиган қоғоз шакли . Унинг мақсади икки хил: маълумотларни йиғиш жараёнини осонлаштириш ва маълумотларни кейинги қайта ишлаш учун автоматик равишда ташкил қилиш.
2. Техник назорат функциялари:
1. Корхона томонидан ишлаб чиқарилган қисмларнинг сифати ва тўлиқлигини назорат қилиш
2. Никоҳ ва корхона маҳсулотларидаги нуқсонларни таҳлил қилиш ва техник ҳисобга олиш
3. Маҳсулот сифати ва ишончлилиги ҳақидаги маълумотларни истеъмолчилардан олишни ташкил этиш ва тизимлаштириш
3. Асосий ишлаб чиқариш маҳсулотларини ишлаб чиқариш заводига кирувчи етказиб берувчи корхоналардан хом ашё, материаллар, ярим тайёр маҳсулотлар ва бутловчи қисмлар сифатини назорат қилиш.
4. Тайёр маҳсулотларни сотиб олиш, қадоқлаш ва консерваланиши устидан назорат ва янги стандартлар ва техник шартларни жорий этиш билан боғлиқ тадбирларни ўз вақтида тайёрлаш ва амалга оширишни назорат қилиш.
5. Тайёр маҳсулотда товар белгиси (корхона маркаси) мавжудлигини назорат қилиш
6. Корхонадаги назорат-ўлчов воситаларининг ҳолатини тизимли назорат қилиш, шунингдек уларни ўз вақтида давлат текширувига топшириш.
7. Ишлаб чиқарилаётган маҳсулот сифатини назорат қилиш ва корхонада ишлаётган асбобларнинг ҳолатини текшириш.
8. ГОСТ Р, ТУ талабларига мувофиқ серияли маҳсулотларни даврий (такрорий) турдаги синовлар жадвалларини тузиш ва тасдиқлаш ва ўз вақтида бажариш учун корхонанинг техник директорига тақдим этиш, шунингдек, талабларга мувофиқлигини текшириш. энг муҳим технологик жараёнлардан
9. Корхонанинг бутловчи қисмлар, хомашё, материаллар ва тайёр маҳсулотларни омборлари ва цехларида сақлаш шароитларига риоя этилиши устидан назорат назорати.
10. Барча ишлаб чиқариш бўлимлари бўйича маҳсулот сифат кўрсаткичларини ҳисобга олиш
11. Тайёр маҳсулотлар, хом ашё, материаллар, ярим тайёр маҳсулотлар ва бутловчи қисмлар сифатини, индивидуал технологик операциялар ва ўтишларнинг сифатини, асбоб-ускуналар ва асбобларнинг сифати ва ҳолатини, ишлаб чиқариш, сақлаш ва сақлаш шароитларини тасодифий текширишни ўтказиш. тасдиқланган технологик жараёнда назарда тутилмаган маҳсулотларни ташиш
12. Корхонада ишлаб чиқариладиган ва истеъмол қилинадиган маҳсулотлар сифатига қўйиладиган талабларни ошириш, ушбу талабларни белгиловчи меъёрий-техник ҳужжатларни такомиллаштириш бўйича таклифлар, шунингдек, юқори сифатли маҳсулот ишлаб чиқаришни рағбатлантириш ва ишлаб чиқаришга қарши курашишга қаратилган таклифлар ишлаб чиқиш. сифатсиз маҳсулотлар.
17.3. Квалиметрия
Квалиметрия (лотинча "қуалис" - сифат ва юнонча "мерео" - ўлчов, ўлчовдан) - ҳар қандай табиатдаги объэктларнинг сифатини ҳар томонлама, миқдорий баҳолаш методологияси ва муаммоларини ўрганадиган илмий фан: жонли ёки моддий ёки маънавий хусусиятга эга бўлган жонсиз, объэктлар ёки жараёнлар, меҳнат маҳсулотлари ёки табиат маҳсулотлари (табиийки, ҳар қандай конструктив ва технологик ечим, агар унинг сифати квалиметрик таҳлилдан ўтказилиши талаб этилса, квалиметрия усулларини қўллаш объэкти бўлиши мумкин). Квалиметрия амалий ва илмий соҳадир. сифатни ўлчаш ва миқдор жиҳатдан баҳолашнинг назарий асослари ва усулларини ишлаб чиқиш билан боғлиқ фаолият.
Квалиметрия квалитологиянинг ажралмас қисми - сифат фанидир. Квалиметриянинг объэкти - сифатни баҳолаш тамойиллари ва усулларини ўрганиш, предмети эса сифатни ташкил этувчи объэктлар ва жараёнларнинг хусусиятлари йиғиндиси бўлиб, улар билан шахс ўзининг амалий фаолиятида алоқа қилади. Квалиметрия одатда сифатни баҳолаш муаммоларини умумий маънода ўрганувчи назарий ва қўлланиладиган сифатни ўлчаш масалаларини аниқ объэктларга нисбатан кўриб чиқадиган назарияга бўлинади. Квалиметрия фан сифатида шаклланиш даврини бошидан кечирмоқда, бу эса бир қатор масалалар бўйича консенсуснинг йўқлиги билан изоҳланади. Квалиметрия асосан тармоқлараро илмий фан бўлиб, кўп жиҳатдан аниқ муҳандислик фанлари: стандартлаштириш, метрология, иқтисодиёт, ишлаб чиқаришни ташкил этиш, ҳуқуқ, психология ва бошқалар билан бирлашади ва унинг аппаратига математик назарияларнинг бутун бир гуруҳи киради.
Квалиметриянинг якуний мақсади - баҳоланаётган муайян объэктнинг сифати ушбу объэктнинг ижтимоий ёки шахсий эҳтиёжларни қондириш даражасини тавсифловчи ягона рақамда ифодаланиши мумкин бўлган усулларни ишлаб чиқиш ва такомиллаштиришдир. Бундан ташқари, бундай усуллар квалиметрик таҳлилнинг бошқа муаммоларини ҳал қилишга имкон беради. Олинган сифатни баҳолашнинг аниқлиги ва ишончлилиги нуқтаи назаридан, квалиметрияда қўлланиладиган усуллар аниқ (энг кўп вақт талаб қиладиган, лекин ишлаб чиқиш вақтида эришиш мумкин бўлган максимал аниқлик ва ишончлиликни таъминлайдиган) бўлинади. соддалаштирилган (катта харажатларни талаб қилмайди, лекин камроқ аниқ ва ишончли).
Сифат тизими сифат менежменти тизимида маҳсулот сифатига таъсир этувчи барча фаолият билан яқин ҳамкорликда фаолият кўрсатса ва қуйидаги талабларга жавоб берсагина самарали бўлиши мумкин:
1. “Сифат ҳалқаси”нинг барча соҳаларида сифат менежментини таъминлайди;
2. Корхонанинг барча ходимларининг сифатни бошқаришда иштирок этишини таъминлайди;
3. Бошқарув масъулиятини ўрнатади;
4. Харажатларни камайтириш бўйича тадбирлар билан сифатли фаолиятнинг узлуксизлигини таъминлайди;
5. номувофиқликлар ва нуқсонларнинг олдини олиш учун профилактик текширувлар ўтказади;
6. Камчиликларнинг мажбурий аниқланишини таъминлайди ва уларни ишлаб чиқаришга ва истеъмолчига киритилишига йўл қўймайди;
7. Тизимни даврий текширувлар ўтказиш, таҳлил қилиш ва такомиллаштириш тартибини белгилайди;
8. Тизимнинг барча процедураларини ҳужжатлаштириш тартибини белгилайди ва таъминлайди.
Сифат менежменти муаммоларини ҳал қилиш ва мижозлар эҳтиёжини максимал даражада қондириш, фарқларни бартараф этиш ва талабларни уйғунлаштириш учун ягона ёндашув мақсадида сифат менежменти тизимининг муҳим қисми сифатида ИСО 9000 серияли сифат тизимлари учун халқаро стандартлар ишлаб чиқилди.
2. Сифат тизими элементларининг таркиби ва мазмуни
1. Бошқарув масъулияти. Стандарт корхона раҳбариятидан қуйидаги асосий фикрларни амалга оширишни талаб қилади:
1. сифат сиёсати;
2. сифат учун масъул ходимларнинг ваколатларини тақсимлаш;
3. сифатли ишларни зарур ресурслар билан таъминлаш;
4. сифат учун масъул бошқарув вакилини аниқлаш;
5. ички текширувлар (аудитлар) ўтказиш.
2. Сифат тизими (тузилмаси). Маҳсулотлар белгиланган талабларга жавоб бериши учун ИСО 9001 сифат тизимини яратиш, ҳужжатлаштириш ва сақлашни талаб қилади. Ушбу параграф шунингдек сифат тизимининг асосий ҳужжатларини белгилайди:
1. сифат қўлланмаси (сифат тизими қўлланмаси);
2. ҳужжатлаштирилган сифат тизими процедуралари (услубий ва иш кўрсатмалари);
3. сифат режалари (сифат менежментини амалга ошириш ва ривожлантириш бўйича ҳаракатлар режалари).
3. Шартномаларни даврий кўриб чиқиш. Етказиб берилаётган маҳсулотларда мижознинг талабларига номувофиқлик билан боғлиқ хавфнинг олдини олиш учун стандарт этказиб берувчидан шартномани таҳлил қилиш ва ушбу ишни мувофиқлаштиришни таъминлайдиган ҳужжатлаштирилган тартибларни ишлаб чиқиш ва сақлашни талаб қилади.
4. Дизайнни бошқариш. Стандарт маҳсулот турларидан бири (интеллектуал) сифатида лойиҳага ёндашувни назарда тутади. Лойиҳа учун "сифат ҳалқаси" ўзининг ҳаёт айланиш босқичларига эга:
1. дизайн ва ривожланишни режалаштириш. Объэкт ҳар бир лойиҳалаш ва ишлаб чиқиш фаолияти учун режалар тайёрлаши керак. Дизайн жараёни ривожланиши билан режалар янгиланиши керак;
2. ташкилий ва техник ўзаро таъсир (лойиҳалаш жараёнига киришни таъминлайдиган турли гуруҳлар ўртасида);
3. дизайн маълумотларини киритиш;
4. дизайн маълумотларини чиқариш;
5. лойиҳа таҳлили. Стандарт лойиҳа таҳлилини турли бўлимларнинг дизайн бюросининг ўзи ходимларидан иборат ишчи гуруҳлари томонидан ўтказилишини тавсия қилади;
6. лойиҳанинг чиқиш маълумотларига мувофиқлигини текшириш;
7. лойиҳани тасдиқлаш.
5. Ҳужжатларни бошқариш. Жорий ҳужжатлар ваколатли ходимлар томонидан ўз вақтида тақдим этилиши, кўриб чиқилиши ва қабул қилиниши керак. Ҳужжатлар маҳсулот сифатини таъминлаш билан боғлиқ барча соҳаларда бўлиши керак ва эскирган ҳужжатлар олиб қўйилади.
6. Маҳсулотларни харид қилиш. Субпудратчиларни етказиб бериш сифатини таъминлаш керак. Бу стандартда субпудратчиларни баҳолаш ва танлаш, логистика ҳужжатларини тўлиқ текшириш ва қабул қилиш назорати орқали кўзда тутилган.
7. Жараённи бошқариш. Стандарт этказиб берувчидан маҳсулот сифатига бевосита таъсир кўрсатадиган ишлаб чиқариш, ўрнатиш ва техник хизмат кўрсатиш жараёнларини аниқлаш ва режалаштиришни талаб қилади.
8. Назорат ва синов. Сифат назорати маҳсулотнинг белгиланган талаблари бажарилишини тасдиқлаши керак, жумладан кириш, оралиқ ва якуний назорат.
9. Тузатиш ёки профилактика ҳаракатлари. Етказиб берувчи тузатувчи ва профилактика чораларини қўллаш учун ҳужжатлаштирилган тартибларни ўрнатиши ва қўллаб-қувватлаши керак.
10. Сифатли маълумотларни рўйхатга олиш. Етказиб берувчи рўйхатга олинган сифат маълумотларини аниқлаш, тўплаш, индексация қилиш, кириш, топшириш, сақлаш, сақлаш ва ўчириш учун ҳужжатлаштирилган тартибларни ишлаб чиқади ва қўллаб-қувватлайди.
11. Кадрлар тайёрлаш. Замонавий сифат менежментини жорий этиш корхонанинг юқори малакали ходимларини, уларнинг сифатли меҳнатга юқори мотивациясини ва иш сифатини таъминлаш учун билим ва кўникмаларни эгаллашни талаб қилади.
12. Хизмат кўрсатиш. Агар шартнома маҳсулотга сотишдан кейинги хизмат кўрсатишни ўз ичига олган бўлса, унда техник хизмат кўрсатиш ва маҳсулотларни белгиланган талабларга мувофиқлигини текшириш учун процедуралар ишлаб чиқилиши ва сақланиши керак.
13. Статистик усуллар. Жараёнларни кузатиш ва тартибга солиш учун статистик усулларни амалда қўллаш "сифат ҳалқаси" нинг барча босқичларида истисносиз мақсадга мувофиқ деб тан олинади.
Яратилган сифат тизими корхонанинг ўзига хос хусусиятларини, унинг ҳажмини, тузилишини ва ишлаб чиқаришни ташкил қилишни ҳисобга олиши керак. Сифат тизими келажакда зарур бўлиши мумкин бўлган ўзгаришларга халақит бермаслик учун мослашувчан бўлиши керак. Тизимнинг вариантини танлашда унинг ҳар бир элементи баҳоланади ва изоҳланади.
ИСО 9000 серияли стандартларни ишлаб чиқишдан мақсад этказиб берувчи корхонанинг ҳужжатлаштирилган сифат менежменти тизимининг барқарор ишлашидир. ИСО 9000 серияли стандартларнинг асл йўналиши компаниялар ўртасидаги истеъмолчи / етказиб берувчи кўринишидаги муносабатларга қаратилган эди. 2000 йилда ИСО 9000 серияли стандартларнинг навбатдаги версиясининг қабул қилиниши билан ташкилотнинг барча манфаатдор томонлар: мулкдорлар, ходимлар, жамият, истеъмолчилар, этказиб берувчилар талабларига жавоб бериш қобилиятига кўпроқ эътибор қаратила бошланди.
ИСО 9000 асосий стандарт бўлиб, унда қабул қилинган атамалар ва таърифлар 9000 сериясининг барча стандартларида қўлланилади.Ушбу стандарт ИСО стандартларига мувофиқ сифат менежменти тизимининг асосий элементларини тушуниш учун асос яратади.
ИСО сертификати Техник жиҳатдан тартибга солиш ва метрология федерал агентлиги томонидан аккредитация қилинган ташкилотлар томонидан амалга оширилади.
Ўзбекистонда янги ИСО 9001:2001 стандартлари Миллий стандартлар (ГОСТ) сифатида тасдиқланган. Шу сабабли, ҳозирги вақтда бизда ИСО 9001 2001 версияси халқаро стандартлари билан мутлақо бир хил.
ИСО стандартлари
ИСО 10001:2007 Сифат менежменти - Мижозларнинг қониқиши - Ташкилотлар учун хулқ-атвор кодекслари бўйича кўрсатмалар. Стандарт мижозлар эҳтиёжини қондириш учун хулқ-атвор қоидаларини режалаштириш, лойиҳалаш, ишлаб чиқиш, амалга ошириш, сақлаш ва такомиллаштириш бўйича кўрсатмалар беради. Стандарт ташкилот томонидан истеъмолчиларга берилган ва унинг хатти-ҳаракатлари билан боғлиқ бўлган ваъдалар мазмуни нуқтаи назаридан маҳсулот билан боғлиқ кодларга нисбатан қўлланилади. Бундай ваъдалар ва тегишли шартлар (шартлар) мижозлар эҳтиёжини қондиришни оширишга қаратилган . "А" иловасида турли ташкилотлар учун кодлар таркибий қисмларининг соддалаштирилган мисоллари келтирилган.
ИСО 10001:2007 тури, ҳажми ёки этказиб берилган маҳсулотидан қатъи назар, ҳар қандай ташкилот, шу жумладан бошқа ташкилотлар томонидан фойдаланиш учун мижозлар эҳтиёжини қондириш қоидаларини ишлаб чиқадиган ташкилотлар томонидан фойдаланиш учун мўлжалланган. Илова C кичик бизнес учун махсус кўрсатмалар беради.
Стандарт мижозлар эҳтиёжини қондиришга оид хулқ-атвор кодексларининг мазмунан мазмунини белгиламайди, шунингдек, ташкилотнинг ўз ходимлари ёки етказиб берувчилари билан муносабатлари билан боғлиқ бўлган хулқ-атвор қоидаларининг бошқа турларини кўриб чиқмайди.
Ушбу стандарт сертификатлаштириш ёки шартнома мақсадлари учун мўлжалланмаган, шунингдек, қонун ёки тартибга солувчи талаблар бўйича ҳуқуқ ёки мажбуриятларни ўзгартириш учун мўлжалланмаган.
ИСО 10002:2004 Сифат менежменти - Мижозларнинг қониқиши - Ташкилотларнинг шикоятларини кўриб чиқиш бўйича кўрсатмалар. Стандарт истеъмолчи маҳсулот ёки хизматлар сифатидан норози бўлган ҳолларда ташкилотлар учун тушунтиришлар беради - бу шикоятларга ёндашиш бўйича қўлланма бўлиб, пировардида ташкилот учун ҳам, "хафа бўлган" истеъмолчи учун ҳам мақбул натижалар беради. У шикоятларни кўриб чиқиш жараёнини аниқлаб беради ва ИСО 9001 талабларига асосланган сифат менежменти тизими билан биргаликда осонлик билан амалга оширилиши мумкин. ИСО 10002 талаблари компанияларнинг юқори раҳбариятини мижозлар эҳтиёжини қондириш ва бошқарувни доимий такомиллаштиришга йўналтиради. ташкилот.
ИСО 14001 (Атроф-муҳитни бошқариш тизими) қатор стандартлари атроф-муҳитни бошқаришни ўз ичига олган халқаро стандартлар бўлиб, ташкилотларга бошқа бошқарув талаблари билан бирлаштирилиши мумкин бўлган самарали атроф-муҳитни бошқариш тизимининг (ЭМС) элементлари тўғрисида хабардор қилиш ва ташкилотларга ўзларининг экологик ва иқтисодий мақсадларига эришишга ёрдам бериш учун мўлжалланган. мақсадлар.. Ушбу стандартлар, бошқа халқаро стандартлар каби, савдода тарифсиз тўсиқларни яратиш ёки амалдаги қонунлар ва қоидаларга мувофиқ ташкилотнинг мажбуриятларини ошириш ёки ўзгартириш учун мўлжалланмаган.
Сифат тизимларининг ҳужжатлари.
Ташкилотларнинг сифат менежменти тизимларида (СМС) ҳужжат айланиши ажралмас қисми ҳисобланади. Ташкилот ҳаракатларининг самарадорлиги кўп жиҳатдан ташкилотнинг жараёнларини этарли даражада тавсифловчи ҳужжатлар, шунингдек, ташкилотнинг ҳолатини, хусусан, сифат менежменти соҳасида акс эттирувчи ҳужжатлар мавжудлиги билан белгиланади.
СМС тизимидаги ҳужжатларга қўйиладиган талаблар мақсадларни қуйи даражаларга ўтказиш, муаммоларни аниқлаш, ҳаракатларни мувофиқлаштириш ва олинган натижаларнинг объэктив далилларини тақдим этиш зарурати билан белгиланади.
СМСнинг асосий принципи: тўғри ҳужжат тўғри вақтда керакли жойда.
ИСО стандартига кўра, ҳужжат айланиши тартибининг мавжудлиги мажбурий талаб бўлиб, қуйидагиларни назарда тутади: мақсадни белгилаш, нима учун ҳужжатлар кераклиги, ҳужжатларни бошқариш бўйича ҳаракатлар режасини белгилаш ва масъулиятни белгилаш, ушбу ҳаракатларни бажариш, натижаларни стандартларга мувофиқлигини текшириш. талаблар ва такомиллаштириш чора-тадбирларини амалга ошириш.
Ҳужжатларни бошқаришнинг мақсади ҳар бир иш жойида фақат долзарб ҳужжатлардан фойдаланишни таъминлашдир.
ҚМС ҳужжатлари тизимни қуриш, ишлатиш ва такомиллаштиришни белгилайдиган ҳужжатлардир. Қуйидагилар мавжуд: фаолият ёки жараённи амалга ошириш режаси ва тартибини тавсифловчи ёки уни ишлаб чиқариш, синовдан ўтказиш, назорат қилиш учун маҳсулот ёки технологияга қўйиладиган талабларни ўз ичига олган буйруқ ҳужжатлари; белгиланган талабларнинг бажарилиши даражасини кўрсатадиган тасдиқловчи ҳужжатлар.
Стандартлар сертификатлаш жараёни бошланишидан олдин ҳам компаниянинг сифат тизимини тегишли равишда ҳужжатлаштиришни тавсия қилади. Сифат тизимининг ҳужжатлари - бу тизимнинг тўлиқ, чуқур тавсифи ва корхонанинг тўғри ишлаши учун риоя қилиниши керак бўлган рецептлар.
Сифат бўйича қўлланма танланган стандартнинг барча қисмларига мос келиши керак (ИСО 9001, 9002 ёки 9003). Бу батафсил бўлиши шарт эмас. Унинг мақсади ўқувчини ушбу корхона ҳақиқатан ҳам тегишли ИСО элементига мос келишига ишонтиришдир.
Корхонада замонавий сифат менежменти, сифат тизими ғояларини жорий этиш кўплаб ташкилий ўзгаришлар ва инновацияларни ўз ичига олади. Ва ташкилотдаги ҳар қандай ўзгариш қийинчиликлар ва тузоқларга тўла. Кўпинча уларни амалга оширишга ҳаракат қилаётган одамнинг хатти-ҳаракати қаршиликни келтириб чиқаради ва бутун жараённи секинлаштиради. Бунга йўл қўймаслик учун ҳар бир раҳбар инновациялар ва ўзгаришлар жараёнлари билан боғлиқ мураккаб муносабатларни, турли вазиятларни қандай ҳал қилишни ва одамларга ўзгаришларга мослашишга ёрдам беришни яхши билиши керак.