4-Amaliy mavzu: Ish va quvvat. Energiya. Kinetik va potensial energiya. Mexanik energiyaning saqlanish qonuni. Foydali ish koeffitsiyenti

---

1 
4-Amaliy 
MAVZU:
 Ish va quvvat. Energiya. Kinetik va potensial energiya. Mexanik 
energiyaning saqlanish qonuni. Foydali ish koeffitsiyenti 
4.1.
 
Qaysi holda ko‘p ish bajariladi: 49 N
 
kuch 6 m masofada ta’sir etgandami yoki 
147 n
 
kuch 2 
m 
masofada ta’sir etgandami? 
4.2.
 
Alpinist balandligi 2,5 km bo‘lgan toqqa ko‘tarilgan. Agar alpinistning kiyimi va 
asboblari bilan birga og‘irligi 705,6 N
 
bo‘lsa, u ko‘tarilganda qancha mexanik ish 
bajargan? 
4.3.
 
SHaxtadan ko‘mir to‘ldirilgan 10,5 kN og‘irlikdagi yog‘och yashikni ko‘tarib 
chiqarishda 1050000 kN ish bajarilgan. SHaxtaning chuqurligi topilsin. 
4.4.
 
Ekskavator kovshidagi 14 m
3
tuproqni 5 
m 
balandlikka ko‘tarishda qancha ish 
bajaradi? Tuproqning hajmiy massasi 1,4 
см
г
3
(kovshi og‘irligi nazarga olinmaydi). 
4.5.
 
Ot aravaga 392 
N 
kuch qo‘yib, uni 0,8 m/sek tezlik bilan tortib bormoqda. Ot bir 
soatda qancha ish bajaradi?
4.6.
 
Ot 1960 N
 
og‘irlikdagi yukni tekis gorizontal yo‘lda 735 N
 
kuch bilan tortmoqda. 
400 m masofada otning bajargan ishi qancha bo‘lishini aniqlang. 
4.7.
 
Motoroller tortish kuchini 245 N
 
ra etkazib, 
57,6 km/soat 
tezlik bilan tekis 
xarakatlanmoqda. Motoroller dvigateli erishgan quvvatni aniqlang. 
4.8.
 
Motoroller tortish kuchini 245 N
 
ra etkazib, 
57,6 km/soat 
tezlik bilan tekis 
xarakatlanmoqda. Motoroller dvigateli erishgan quvvatni aniqlang 
4.9.
 
Tiko avtomobili dvigateliiiig quvvati 180 o. k. ga teng. Bu quvvatni kilovattlarda 
ifodalang. 
4.10.
 
Quvvati 11000 vt bo‘lgan dvigatel 220000j ishni qancha vaqtda bajaradi? 
4.11.
 
Traktor er xaydashda foydali quvvatni 35 ot kuchiga etkazib, 1 minutu 40 sek da 
300 m masofani o‘tgan. Bunda traktor enggan karshilik kuchi topilsin. 
4.12.
 
Samasval platformasini ko‘tarishda elkalari 12m va 10sm bo‘lgan richag 
qo‘llaniladi. Agar shofyor boshqaruvchi katta elkaga 196 N kuch qo‘ygan bo‘lsa, 
platformani ko‘tarishga berilgan kuchni aniqlang.
4.13.
 
Gidromonitor – katta tezlikka 50 m/sek gacha ega do‘ggan suv oqimini itqituvchi 
mashina bo‘lib, tuproq, tog‘ jinslarini yuvishda, kondagi ko‘mirni ishlashda va 
shunga o‘xshashlarda qo‘llaniladi. Gidromonitorda suvning qanday ko‘rinishdagi 
energiyasidan foydalaniladi? 
4.14.
 
Og‘irligi 50 n bo‘lgan to‘qmoqning potensial energiyasi 40 J ga ortsin uchun 
to‘qmoqni qanday balandlikka ko‘tarish kerak? 
4.15.
 
20 m balandlikda turgan jismning potensial energiyasi 100 J ga teng. Jismning 
og‘irligini aniqlang. 
4.16.
 
Tog‘lik va yalanglikdagi daryodan qaysi birida oquvchi suvning har kub metri 
ko‘proq kinetik energiyaga ega bo‘ladi? 

---

2 
4.17.
 
Bolalarning prujinali burama o‘yinchoq avtomobili xarakatga keltirilgan. U 
qanday energiya hisobiga xarakatlanadi? Bu energiyani qaerdan oladi? 
4.18.
 
Ko‘tarish krani og‘irligi 19.6 k N bo‘lgan yukni 20 m balandlikka ko‘targan. 
Bunda yukning potensial energiyasi qancha bo‘lganligini aniqlang. 
4.19.