MUSTAQIL TA’LIM MASHG’ULOTLARI
Talaba portfoliosini yaratish bo‘yicha tavsiyalar
O‘quv portfoliosi
Hozirgi kunda oliy ta’limda foydalanilayotgan talabalar bilimini baholash test
reyting tizimiga asoslangan bo‘lib, talaba bilimini baholashda asosiy hal qiluvchi
shaxs fan o‘qituvchisi hisoblanadi. Albatta reyting tizimining o‘ziga xos ijobiy
tomonlari ko‘p. Lekin, shu bilan bir qatorda kamchiliklardan ham xolis emas.
Ushbu kamchiliklarga asosan quyidagilarni keltirishimiz mumkin:
talaba bilimi, uquvi va malakasi bir tomonlama, ya’ni faqat fan o‘qituvchisi
tomonidan baholanadi;
baholashda talabaning faqat muayyan fan bo‘yicha bilimi hisobga olinadi;
talabaning umumiy va kasbiy nutq madaniyatini shakllanishiga to‘sqinlik
qiladi;
bo‘lajak kadrda kasbiy kompetentlikni shakllanganlik darajasini to‘liq
aniqlash imkoniyati cheklangan;
oliy o‘quv yurtidagi o‘quv davri yakuni bo‘yicha aniqlangan umumiy ball
ish beruvchilarga tayyorlangan kadrning sifati to‘g‘risida to‘liq xulosa bermaydi;
talabaning umumiy reyting balini aniqlashda uning boshqa sohalarda
erishgan yutuqlarini hisobga olish imkoniyati kam;
bitiruvchiga tayyor kadr sifatida o‘z-o‘ziga ishonch, o‘z imkoniyatlari,
qobiliyatlari va kasbiy kompetentlikga tayyorligi to‘g‘risida o‘zi xulosa
chiqarishiga asos yaratmaydi;
talabada refleksiya qobiliyatini hosil bo‘lishiga to‘liq sharoit yaratmaydi.
Yuqoridagilarni hisobga olgan holda, xalqaro ta’lim tizimidagi innovatsion
o‘zgarishlar, rivojlangan davlatlar ta’lim tizimidagi ijobiy, zamonaviy pedagogik
texnologiyalarga tayangan holda talabalarda umummadaniy, umumkasbiy va
kasbiy kompetentlikni shakllantirishga yo‘naltirilgan o‘quv, o‘quv- uslubiy, ilmiy
va o‘qishdan tashqari faoliyat natijalarini to‘g‘ri baholashga yo‘naltirilgan nazorat
qilish va baholashning innovatsion shakllaridan foydalanish «Kadrlar tayyorlash
milliy dasturi» talablari asosida raqobatbardosh kadrlar tayyorlash maqsadiga
260
muvofiq hisoblanadi.
Talabaning oliy o‘quv yurtidagi barcha turdagi faoliyatlarini nazorat qilish va
baholashning innovatsion texnologiyalaridan biri sifatida «Talaba portfoliosi»
etakchi o‘rin egallaydi. Ushbu texnologiya ayniqsa rivojlangan g‘arb davlatlari oliy
ta’lim tizimida keyingi yillarda keng qo‘llanilmoqda. Rossiyada esa 2003 yildan
e’tiboran ta’lim tizimining barcha bosqichlarida, jumladan boshlang‘ich ta’lim,
umumiy o‘rta ta’lim, kasbiy ta’lim va oliy ta’limda joriy etilgan.
«Portfolio» faoliyatning turli yo‘nalishlari bo‘yicha talabaning shaxsiy
yutuqlarini tasdiqlovchi hujjatlar majmuidir. Portfolioni yaratish talabaning ijodiy
faoliyati hisoblanib, unga turli xil soha (o‘quv, ilmiy—izlanish, sport, ijodiy,
ijtimoiy va b.) bo‘yicha faoliyat natijalari oliy o‘quv yurtida o‘qish jarayoni
davrida talaba tomonidan kiritiladi.
Portfolioni yaratishdan asosiy maqsad talabaning oliy o‘quv yurtidagi o‘qish
jarayoni davrida erishgan yutuqlari to‘g‘risidagi daliliy hujjatlarni to‘plash va
saqlashdan iborat. Portfolio nafaqat talabaning ta’lim sohasidagi faoliyati
natijalarini o‘zi tomonidan baholashning samarali shakli bo‘lib qolmasdan,
quyidagilarga imkoniyat tug‘diradi:
ta’lim sohasidagi yutuqlarni dalillashtiradi;
ish raqobati bo‘yicha tajriba ortdiradi;
kasbiy kompetentlikni rivojlantirish uchun mustaqil ta’limni amalga
oshiradi;
o‘zining kasbiy kompetentlik darajasini ob’ektiv baholash
malakasini rivojlantiradi;
bo‘lajak mutaxassisning raqobatbardoshligini oshiradi.
Respublikamiz oliy ta’lim tizimida ushbu texnologiyaning
qo‘llanilishi amaldagi talaba bilimini baholashning test reyting tizimini inkor
etmaydi, aksincha uni to‘ldiradi. Rivojlan- tiruvchi ta’limga, insonparvar
pedagogika nuqtai nazaridan shaxsga yo‘naltirilgan ta’limga o‘tishga, talabalarda
kasbiy kompetentlikni shakllantirish bo‘yicha refleksiya hosil qilishga sharoit
yaratadi.
261
Portfolio talabaning turli sohalardagi faoliyati, jumladan o‘quv-tarbiyaviy,
ijodiy, ijtimoiy, kommunikativ va boshqalar bo‘yicha erishgan natijalari sifatini
baholash imkonini beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |