7398b1cc-0a47-4d0e-b58e-dd2544d80cac pdf

Muloqotning maqsadi
 
Har 
bir 
kishining 
oʻz 
“Meni” 
atrofdagilar 
bilan 
boʻladigan 
muloqot 
jarayonida  
shakllanadi.    Shaxsning  hayot  yoʻllari  avval  oilada, 
bogʻcha,  maktab,  institut,  ishxona,  keksalar  orasida,  ya’ni 
guruh va jamoalarda rivojlanadi. Bizning yuksak ma’naviy 
ehtiyojlarimizdan  biri  -  bu  muloqotga  boʻlgan  ehtiyojdir. 
Muloqotga boʻlgan ehtiyojimiz qondirilmasa, ongimiz ham 
rivojlanmaydi.  Shuning   uchun  biz  doimo  muloqotga 
boʻlgan ehtiyojlarimizni qondirishimiz lozim. Kimlar bilandir boʻlgan muloqotdan 
qoniqish hosil qilamiz, lekin ayrim hollarda esa biz qoniqmasligimiz ham mumkin. 
Muloqot  jarayoni  shaxslararo  munosabatlarning  shunday  koʻrinishidirki,  uning 
yordamida  odamlar  bir-birlari  bilan  oʻzaro  ruhiy  jihatdan  aloqaga  kirishadilar, 
oʻzaro  axborot  almashadilar,  bir-birlariga  ta’sir  oʻtkazadilar,  bir-birlarini  his 
Muloqot  tashqi  ta’sirlar, 
namunalar  asosida  oʻzini  
oʻzi 
tuzatish, 
qayta 
tarbiyalash, 
Shaxsiy 
imkoniyatini 
roʻyobga 
chiqarish  uchun  puxta 
zamin  hozirlaydi,  komillik 
sari yetaklaydi.  
 

---

23 
 
qiladilar,  bir-birlarini  tushunadilar.  Shuning  uchun  muloqot  ijtimoiy  psixologik 
hodisa  sifatida  ijtimoiy  turmushning  barcha  sohalarida  ishtirok  etib,  hamkorlik 
faoliyatining  moddiy,  ma’naviy,  madaniy,  emotsional,  motivatsion  qirralarining 
ehtiyoji  sifatida  vujudga  keladi.  Insonda  yuzaga  keladigan  har  xil  ehtiyojlarni 
maqsadga  muvofiq  ravishda  qondirish  muloqot  maromiga  bogʻliq  boʻlib,  
shaxslararo munosabat, barkamol avlod, komil inson gʻoyalarini anglatadi.  
Muloqot  muvaffaqiyatining  negizi  shaxsning  ruhiy  dunyosi,  ehtiyojlari 
motivatsiyasi,  xarakter  xislati,  individual-tipologik  xususiyati,  qobiliyati,  e’tiqodi 
kabi  insonning  fazilatlari,  sifatlari  namoyon  boʻlishi,  rivojlanishi  hisoblanadi. 
Muloqot  jarayonida  muloqotdoshlarning  tasavvurlari,  qiziqishlari,  his-tuygʻulari, 
koʻnikmalari,  voqelik  natijasini  oldindan  sezish,  payqash,  ta’sir  oʻtkazish  uslubi 
 tarkib topishi mumkin.  
Barkamol  insonlarning  muomala  maromi,  mulohaza  yuritish  uslubi, 
munosabatga  kirishish  oʻquvchanligi,  vaziyatdan  chiqish  salohiyati  ham,  boshqa 
odamlar  tomonidan  taqlid  qilinadi  va  hayot  tajribasida  unga  rioya  etib  yashaydi. 
Odamlar  oʻrtasidagi shaxslararo  munosabat jarayonida   gʻayritabiiy  ijtimoiy holat 
yoki  hodisaga  ongli  tayanish,  oʻzini    oʻzi  mukammallashtirish,  oʻzini    oʻzi 
roʻyobga  chiqarish,  oʻzini    oʻzi  boshqarish,    oʻzini    oʻzi  baholash,  oʻziga    oʻzi 
buyruq  berish  shaxsning  ruhiy  dunyosida  muhim  kamolot  bosqichidir.  Shuning 
uchun ichki va tashqi taqlidni  tushunish hamda ularni bosqichma-bosqich egallab 
borish    boʻlgʻusi  mutaxassisning  kasbiy  tayyorgarligi  hamda  barkamol  shaxs 
sifatida shakllanishining garovidir. Muloqotga kirisha olmaslikning asosiy sababi - 
bu  oʻzini    oʻzi  ortiqcha  yoki  past  baholash  tufayli  oʻziga  va  uni  qurshab  turgan 
odamlarga notoʻgʻri munosabatdir. Biroq buning oldini olish imkoniyatlari mavjud 
boʻlib, asosan quyidagilarga ahamiyat berish ijobiy samaralar sari yetaklaydi: 
-  hamkorlik  faoliyatida, muloqotlar tizimi orqali muloqot jarayonining barcha 
a’zolari  oʻrtasida  insonparvarlik  munosabatlarini  tashkil  qilish,  emotsional 
muhitni taqqoslash imkoniyatini yuzaga keltirish. 
-  muloqotda  ichki  munosabatlar tizimida  har bir a’zoning qulay pozitsiyasini 
ta’minlashga qaratilgan  tadbirlarni amalga oshirish. 

---

24 
 
-  insonning  muloqot  xususiyatlari,  maromi,  usullari,  shakllari  toʻgʻrisidagi 
axborotni egallashga oid maxsus mashgʻulotlarni  uyushtirish. 
-  shaxslararo 
munosabatlar 
va 
muloqot 
usullariga 
 moʻljallangan 
ishbilarmonlik oʻyinlari, psixodrama, trening tizimini yaratish.