7398b1cc-0a47-4d0e-b58e-dd2544d80cac pdf

 
 
Oraliq  masofa.  
Har bir muloqotchi  oʽzi atrofida shaxsiy hududini koʻrgan 
boʻladi  va  muloqot   mobaynida    agar    soʽzlovchi va  tinglovchi  munosabat  yaqin 
G`ayrat va ishtiyoq xatti-harakatlarning  
ifodalanishi uchun qiyin bo`lgan aspektdir
 
Tinglash va gapirish uchun odamlarga berilgan 
vaqt ularda  o`z-o`zini hurmat  qilish  hissini  
yaratadi.
 

---

55 
 
boʻlmasa,  bostirib  kirishlariga  imkon  bermaydi. 
Edvard  T.  Xoll  inson 
munosabatlarini 4 turdagi masofa turlari vositasida tasvirlaydi: 
1.
 
Yaqin 
–
 jismoniy aloq
a 18 dyuymgacha (≈45sm)
 
2.
 
Shaxsiy 
–
 18 dyuym 4 futgacha 
(≈120 
sm) 
3.
 
Ijtimoiy 
–
 
4 futdan 12 futgacha (≈365
 sm) 
4.
 
Ommaviy 
–
 12 futdan  k
oʽz
  il
gʻ
aguncha va eshitishguncha 
 
Bu 4 hududlarning har birida savollarsiz, muloqot faoliyatining turi va sifati  
oʽz
garadi. Ammo biz bu hududlarni shaxsan belgilashimizni va 
oʽz
imizning turgan 
joyimizni   
oʽz
gartirish    bilan    ularni   
oʽz
gartira    olishimizni    yodda    tuting.  
Shunday  qilib, ular  har  birimiz  uchun  
oʽz
gachadir.   Masofa bir madaniyatdan 
boshqasida   
oʽz
gacha   
boʻladi.  Orali
q 
masofa  ba’zan  noto‘gʻ
ri    talqin    etiladi  
hamda  muloqotga  va  xabar  mazmuniga  
ta’sir 
 
koʻrsatadi.  Biro
q, b
o‘
rttirilgan 
ongning  emotsional    holatida  normal  masofa  pisand  qilmasligi  mumkin. 
Proksemikaga    kishilarning    muloqot    davomida    bir-biriga    qarab,    moslab  ish
 
tutishiva oraliq masofani tutishi kiradi: 
 
Ovoz. 
Ovoz quyidagi xususiyatlarga ega:  ohang 
–
 ovozning sifati. Balandlik 
notiq 
va  tinglovchi  oʻrtasidagi  masofa  va  auditoridagi  odamlar  soniga  ongli 
ravishda moslashtiriladigan balandlik yoki mayinlikdir. Juda ham baland gapirish 
oʽzini  tuta  bilish  kamligi  yoki  qo‘pol  tabia
tini  namoyon  qiladi.  Chastota 
(balandlik)  shkaladagi  baland    yoki  past  nota.  Baland  notadagi  ovoz  koʻpincha 
yoqimsiz, kamolotga yetmagan yoki emotsional kasallik fikrini uygʻotadi, qo‘rqqan 
shaxs  yuqori  chastotada  gapiradi.    Mayinlik  bilan,  past  chastotada  va  talab 
qilingandek balandlikni k
o‘
tarish  yaxshiroq  
boʻladi. 
 

---

56 
 
Tezlik.   
Tezlik  nutq    omilidir.  Tez  nutq    hayajonlanishni    bildiradi.    Biz 
qiziqarli hikoyani aytishda gapirish tezligini oshiramiz va qiyin fikrni tushuntirish 
uchun tezlikni kamaytiramiz. 
Talaffuz.   
Talaffuz  soʽz  aytilishining  qabul  qilingan  standart  yoʻlini 
anglatadi.  To‘gʻri  va  aniq talaffuz  muhim  va  soʽzlovchining  diqqat
-
e’tiborliligini 
va auditoriyaga fikri borligini koʻrsatadi.
 
Aksent. 
Odamning  tildagi  tovushlarni  talaffuz  qilish  uslub
i  aksent  boʻladi. 
Har bir tilning tovushlarni shakllantiruvchi 
oʽz
 usuli bo`ladi, biz boshqa tilga 
oʽz
 
ona tilimizning aksentini 
oʻtkaz
amiz. Yangi tilda yaxshi aksent til egalarini eshitish 
orqali  
oʻrgan
iladi.