7398b1cc-0a47-4d0e-b58e-dd2544d80cac pdf

1-
reja  ►
 
1.Tuzilish 
o‘rniga  ko‘ra  
ichki va tashqi 
hujjatlar 
farqlanadi: 
 
Ichki hujjat
 
–
 
muassasa yoki 
korxonani 
o‘zida 
tuzi
-
ladigan va shu 
korxona 
ichida  foyda-
laniladigan 
hujjatlardir. 
Bularga    xo-
dimning 
shaxsiy  vara-
qasi, 
majlis 
bayonnomasi, 
ichki  buyruq 
va  boshqalar 
kiradi. 
 
Tashqi  hujjat
 
–
  korxonaga, 
boshqa  tash-
kilot va ayrim 
shaxslardan 
keladigan 
hujjatlardir. 
Bularga 
taklifnoma, 
ishonchnoma, 
yo‘riqnoma, 
kafolatxati, 
tavsiyanoma 
va  boshqalar 
kiradi.
 

---

139 
 
Buning natijasida  hujjatlarni tuzish  va  rasmiylashtirishishi  ham bir 
qadar 
yengillashadi. 
Anashu 
qoliplashgan 
birikmalarning 
ishtirokiga 
ko`ra,  hujjatchilar  “hujjatlar  yozilmaydi,  balki tuziladi” 
deydilar. 
 
Hujjat turlari va xususiyatlari
 
Hujjatshunoslikda  hujjatlar  bir  necha  jihatlarga  ko‘ra  tasnif 
qilinadi.  Tasnifnomada    mutlaqo  bir  xil  guruhlantirish  mavjud 
bo‘lmasa
-da,  har  qalay  ularni  bir  qadar  yagonalashgan  holda 
guruhlantirish  mumkin.    Hujjat
shunoslikdagi    ana  shu  an’anaga 
ko‘ra ish yuritishdagi hujjatlar quyidagicha tasniflanadi:
 
3
.
Mazmun  bayonining  shakli  jihatidan  xususiy,  namunaviy, 
qoliplihujjatlar farqlanadi.
 
 
4.Tegishlili
k jihatiga ko‘ra xizmat (rasmiy) va shaxsiy  hujjatlar 
1-
reja  ►
 
2.Mazmuniga 
ko‘ra
  sodda 
vamurakkabh
ujjatlar 
farqlanadi: 
Sodda  hujjat
 
–
 bir masalani 
o‘z 
ichiga 
oladigan 
hujjatdir. 
Bulargaariza, 
e’lon, 
tilxat, 
kafolatxativa 
boshqalar 
kiradi. 
 
 
Xususiy  hujjatlar
 
–
 
tashkilotlarda  matnning  o‘ziga  xosligi, 
betakrorligi,  mazmun  bayoni  erkin  bo‘ladigan  hujjatlardir. 
Bularga 
xizmat,  so‘rov,  iltimos,  javob, 
kafolat,  axborot 
xatlari
vaboshqalarkiradi. 
 
Qolipli  hujjatlar
 
–
  odatda,  oldindan  tayyorlangan  bosma  ish 
qog‘ozlariga  yoziladigan  hujjatlardir.  Butur  hujjatlarga  nisbat
an 
ko‘pincha  «yozmoq»  emas,  balki  «to‘ldirmoq»  so‘zi  ishlatiladi. 
Bularga
 
ish  haqi  yoki  yashash  joyi  haqidagi  ma’lumotnomalar, 
mehnatga  layoqatsizlik  varaqasi,  ayrim  dalolatnomalar,  xizmat 
safari guvohnomalari
 va boshqalar kiradi. 
javob, kafolat, axborot xatlari
vaboshqalarkiradi.