7-тема. Минерал байланыстырыўшы затлардың тийкарғы қәсийетлери Таяныш сөзлер

Сөндирилмеген порошок ҳәк. 
Ҳәктиӊ бул түри бөлек ҳәкти алдыннан 
сөндирилместен арнаўлы дигирманда
 
порошок
 
ҳалатқа келтирип таярланады. 
Сөндирилмеген түйилген ҳәк тийкарындағы қурылыс араласпалары ҳәм бетонлары тез 
қатады. 
Ҳәк қурамына 90-150% суў киритилгенде ҳәк тиккелей материал ишинде 
гидратланса (СаО
.
Н
2
О) СаО ныӊ гидратация ҳәм кристалланыў процесслери тезлеседи. 
Гидратация процессинде ажыралып шыққан ыссылық қурылыс араласпасы ҳәм бетонныӊ 
қатыўын тезлестиреди. 
Сөндирилмеген
 
порошок
 
ҳәк қурамына
 
порошок ҳалаттағы минерал қосымшалар 
(шлаклар, күллер, ҳәктас ҳәм басқалар) қосылыўы мүмкин. Бул түрдеги ҳәк 

---

4 
байланыстырыўшысы таярланғаннан кейин дарҳол ислетилгени мақул, кери жағдайда 
өним ҳаўадан ығалды алып байланыстырыўшылық қәсийетин жоғалтыўы мүмкин. 
 
7.3 Ҳәк байланыстырыўшысыныӊ тийкарғы қәсийетлери 
Сапасына қарай ҳаўада қатыўшы ҳәк санаатда 3 қыйлы сортта ислеп шығарылады. 
Ҳаўада қатыўшы ҳәк 5.1-кестеде келтирилген талапларға жуўап бериўи керек. 
Сөниў тезлигине қарай ҳаўада қатыўшы ҳәк тез сөнетуғын (8 минутқа шекем), 
орташа тезликте сөнетуғын (25 минутқа шекем) ҳәм әсте сөнетуғын (25 минуттан көп) 
түрлерге бөлинеди. Тойынған сөндирилмеген ҳәктиӊ майдалық дәрежеси №02 ҳәм 008 
номерли елеклердеги қалдықлары менен белгиленеди. Елеклердеги қалдықлар 1,0 ҳәм 
15% болыўы керек. 
Оныӊ төкпе тығызлығы 800-1200 кг

м
3
болады. Ҳаўада қатыўшы ҳәк беккемлиги 
жағынан минерал байланыстырыўшылар ортасында еӊ пәси есапланады. Ҳәк 
тийкарындағы қурылыс араласпаларыныӊ қысылыўдағы беккем шегарасы, сөндирилген 
ҳәк ислетилгенде, 0,4-1,0 МПа әтирапында болады. Соныӊ ушын ҳаўада қатыўшы ҳәк 
сортлары беккемлиги бойынша емес, ал оныӊ қурамына қарай белгиленеди. Ҳәктас 
қурамында топырық тәризли ҳәм басқа қосымшалар кем болса, ҳәк активлиги сонша 
жоқары, сөниўи болса тез болады.