7-tema: Menshik kapital analizi

Kxwq =

TMZ



5. Qarji’lari’ni’n’ chaqqon ha’reketshen’lik (manyovrlashganlik) koeffitsienti (Km):



WMM + UMQ – UMA


Km =

WMM

Bul erda:

WMM - O’z qarji’lari’ derekleri

UMQ - Uzaq mu’ddetli qari’z qarji’lari’

UMA - Uzaq mu’ddetli aktivler

TMZ - Tovar - materialli’q zahira

Buni’n’ tasdig‘ini si’rtqi’ dunyo menen aloqalarimiz tobora kengayib borayotganida, taraqqiy topgan etakchi davlatlar kwmagida ekonomika tarmaqlari’n rawajlandi’ri’w, modernizatsiya qi’li’w, texnikali’q ha’m texnologiyali’q qayta jihozlash boyi’nsha dasturlarning a’melge oshirilayotganida, Uzbekistonning xalqaro sawda sistemasi’na integratsiyalashuvida, o’nim ha’m tovarlar importi ha’m eksportining wsib borishida ha’m basqa misollarda ani’q kwrishimiz mu’mkin. SHu bois global ekonomikaliq inqiroz ha’m birinshi na’wbette oni’n’ oqibatlari iqtisodiyotimizning rawajlani’wi’ ha’m na’tiyjelilik holatlariga ta’sir etayotganidan kwz yumib bwlmaydi."¹

Darhaqiqat, jahon bazari’nda talapti’n’ pasayib ketishi na’tiyjesinde mamlakatimiz ta’repinen eksport qi’li’natug‘i’n o’nimler bahasi’ni’n’ tu’siwi kuzatilmoqda. Usi’ protsessler ka’rxanalardi’n’ eksportdan olatug‘i’n tu’simleri ha’m foydasining kamayishiga ha’mde o’ndiris rentabelligiga ha’m pirovardida mamlakatimiz makroiqtisodiy ko’rsetkishlerinin’ dinamikasiga unamsi’z ta’sir etiwi tabiiydir a’lbette.

SHu nuktai nazardan respublikami’z korxonalariga jahon ekonomikali’q inqirozining unamsi’z oqibatlari ta’sirini yumshatish choralarini ko’riw lazi’m. Bunda ka’rxanalardi’n’ ishki imka’niyatlari’n teren’ u’yreniw, ekonomikali’q salohiyatini tuwri’ bahalay ali’w za’ru’r a’hmiyet kasb etadi. YAg‘ni’y, ka’rxanalarda analiz protsesslerinin’ mukammal ta’rizde sho’lkemlestiriw ha’m jahon tajribasida wzini oqlab kelayotgan analiz usi’llari’n joriy etiw islerin ja’nede jonlantirish lazi’m dep wylaymiz.

Xususan, xozirgi waqi’tta dolzarb esaplang‘an menshik kapital analizin rawajlandi’ri’w ha’m jetilistiriw bul baradi’ a’melge oshirishlishi lazi’m bolg‘an en’ tiykarg‘i’ vazifalarimiz qatari’na kiredi. Bunda menshik kapitital analizin jetilistiriw boyi’nsha to’mendegi takliflarni keltirip wtmoqchimiz:

- en’ aldi’ menen menshik kapital analizi boyi’nsha za’ru’r mag‘li’wmatlardi’ ekonomikali’q a’debiyatlardan ali’w imkoniyatining cheklanganligini inobatga alg‘an halda, usi’ tema boyi’nsha teoriyali’q mag‘li’wmatlardi’ toli’q ha’m kengaytirilgan formada sistemalashtirish (ja’mlew) lazi’m;

- menshik kapital ko’rsetkishleri analizi menen baylani’sli’ bolg‘an koeffitsientlarni xalqaro esap ha’mde analiz jen’islerin teren’ wrgangan halda mamlakatimiz esap ha’m analiz sistemasi’na joriy etiw lazi’m;

- ka’rxana menshik kapitali’ analizin takomillashtirishda mu’lkshilik formasi’ ha’m tarmaq o’zgesheliklerin esapqa alg‘an halda temalardi’ farqlash, yag‘ni’y sohalarga bag‘darlang‘an halda mukammallashtirish lazi’m.

Joqari’dag‘i’ fikrlarimizning xotimasi si’pati’nda shuni ayti’p o’tiw kerakki, mamlakatimiz ekonomikali’q bilimlari sohasida ilimiy izlanishlarni ja’nede jonlantirish ha’m ilimiy izlanuvchilarning usi’ ywldagi sayi-harakatlantirini rag‘batlantirishning ta’sirchan sistemasi’n joriy etgan halda, respublikami’z korxonalarining taraqqiy etishiga, milliy iqtisodiyotimizga tuwri’dan-tuwri’ xorijiy investitsiyalarning kirip kelishiga, xorijiy kapital ishtirokidagi qwshma ka’rxanalardi’n’ finans-xojali’q xi’zmetinin’ rawajlani’wi’na, pirovardida mamlakatimiz ekonomikasi’ni’n’ ja’nede yuksalishi ha’m taraqqiy etishiga za’ru’r faktor boli’wi’ tabiiydir a’lbette.

4. Menshik kapitaldi’ ko’beyittiriw omillarini ani’qlaw

Menshik kapital analizi oni’n’ tarkibidan jay alg‘an ko’rsetkishler esabi’na o’zgerip baradi’. Ha’r bir tarkibning o’zgeriwi da o’z mazmuni’na ko’re ma’lim ko’rsetkishlerdi o’zgeriwi arqali’ a’melge asadi’.

1.