7-Ámeliy jumis tema: Qarama -qarsılıqlardıń sheshiminde ádalatlılıq kriteriyalari

7-Ámeliy jumis
TEMA: Qarama -qarsılıqlardıń sheshiminde ádalatlılıq kriteriyalari

Konfliktli jaǵdaylardı sheshiwde hár eki táreptiń hám de ózin jeniske erisilgen dep esaplaw konflikli jaǵdaylardıń sheshiminiń ózine tán jetiskenliklerinen biri esaplanadı.Konfliktli jaǵdaylarda táreplerdiń qarama-qarsılıqları nátiyjesinde hár eki tárep ke sheshim tabıwı maqul esaplanadı.

Qarama -qarsılıqlarǵa adalatlı joltabıw hár eki tárep bir birine kúsh isletpesten konfliktti sheshiwge bizge úlken imkan beredi.
Adalatlılıq kreteriyası bul hesh kim jeńiliske ushıramawı yaǵniy barshe jeńiske eriskenligin dálili bolıp tabıladı.
Ádalatlı sheshim:

1. 
   Mashqalada shaxslardı ayıplamaw;
   
2. 
   Mashqalanı úyrenip shıǵıw;
   
3. 
   Itibardı qarama-qarsı mashqalaǵa qaratıw;
   
4. 
   Mashqalada pikirdi bir jerge jámlew
   

Ádalat túsinigi dástúriy túrde filosofiya taypalarına kiredi hám etikalıq hám “xarakterleytuǵın etikalıq ań túsinigi” retinde tariyplanadi insannıń mánisin jáne onıń huqıqların málim bir túsiniwge sáykes keletuǵın, tiyisli dep esaplanǵan bunday jaǵday. Mánisi, adamlar tárepinen ádalat túsinigine qarjı kiritiliwi, olarǵa qandayda bir tuyuladi ádetdegi sıyaqlı qabıl etilgen, turmıstıń barlıq sharayatların bahalaw ushın uyqas olar saqlawdı yamasa ózgertiwdi talap etedi".
Konfliktlar sheshimin tómendegi gruppalarǵa ajıratıw múmkin:
- táreplerdıń ixtiyarı shártlesiwine kóre qarama-qarsılıqtıń sheshimge keliwi yamasa toqtatılıwı;
- konflikttiń simmetrik sheshiminıń tabılıwı hám toqtatılıwı (eki tárep de birdey de yamasa utadı yamasa utqızadı);
- konflikttiń assimmetrik sheshiliwi (qarama-qarsiliqta tek bir tárep utıp shaǵadı);
- konflikttiń basqa bir úlken konfliktti keltirip shıǵarılıwı;
- konflikttiń uyań óship sóniwi yamasa joǵalip ketiwi.
Amerikalıq alım R.Dal Konflikt sheshiminıń tómendegi úsh túrin kórsetip ótedı:
-konflikttiń tupika kirip qalıwı;
-zorlıq kórsetiw;
-konflikttiń tınısh jol menen sheshiliwi.
Konflikt sheshime sheńberinde qabıl etilgen qararlardıń ámelge asırılıwın támiyinlew hám konfliktli jaǵdaylardı birgelikte qabıl etilgen sheshimge alıp keliw. Hár bir táreptiń ámelleri anıq, óz-ara muwapıqlasqan, bir-birin toldırǵan, ádálatlı hám ápiwayı bolıwı zárúr. Sheshimdi óz waqtında tabıw konflikttiń kúsheyip ketpewi támiyinleydi.
Tapsirma:
Tema boyınsha túsiniklerińizdi tómendegi klaster sxemasına jazıń hám temanıń mazmunın ashıp beriń.





Paydalanilǵan ádebiyatlar:
1. Axmedova M.T. Pedagogikalıq konfliktologiya.-T.: TDPU, 2014.-304
2. Ibragimov X., Yoldoshev Ol. hám basqalar. Pedagogikalıq psixologiya.-T.: Ózbekistan filosoflari milliy jámiyeti, 2009 j.-400 b.
3. Xoliqov A. Pedagogikalıq uqip.-T.: Tejew-finans, 2011 j.-420 b. 4.To`ychiеva G.U., Asadоva E.S. YOshlar va kоnfliktlar еchimi. Manual. –T., 2003.