7-Mavzu variatsiya ko`rsatkichlari

Qisqacha xulosalar
Variatsiya mohiyati va ko`rsatkichlari analitik statistikada eng muhim va boshlang’ich tayanch bo`lim hisoblanadi. Ular ilmiy muammolar bo`yicha statistik echim va qarorlar qabul qilish asosida yotadi. Variatsiya - statistik to`plamda sodir bo`ladigan ob`ektiv miqdoriy va sifat o`zgarishlar natijasidir. U to`plam birliklari bo`yicha o`rganilayotgan belgi yoki belgilar qiymatlarida kuzatiladigan tebranuvchanlik, o`zgaruvchanlikni bildiradi.
Variatsiya ko`rsatkichlari o`rganilayotgan to`plam bo`yicha belgi o`zgaruvchanlik darajasini umumlashtirib ta`riflaydi. Ammo ular taqsimot tuzilishi, uning shakli va ichki xususiyatlarni yoritib bermaydi. Bu maqsadlar uchun asimmetriya va ekstsess ko`rsatkichlari xizmat qiladi. Ular uchinchi va to`rtinchi tartibli markaziy momentlar usulida hisoblanadi.
Nazorat va mustaqil ishlash uchun savollar va topshiriqlar

1. 
   Variatsiya mohiyati nimadan iborat va nima uchun uni o`lchash kerak?
   
2. 
   Asosiy variatsiya ko`rsatkichlarini sanab chiqing?
   
3. 
   Qaysi ko`rsatkich eng muhim hisoblanadi va nima uchun?
   
4. 
   Dispersiya qanday hisoblanadiq U qanday afzalliklar va nuqsonlarga ega?
   
5. 
   Kvadratik o`rtacha tafovut qanday shakllarga ega, har birini hisoblash tartibini birma-bir ketma-ketlikda bayon eting.
   
6. 
   Kvadratik o`rtacha tafovut mutlaq o`rtacha tafovut (d modul)ga nisbatan har doim katta qiymatga ega ekanligini isbotlab bering.
   
7. 
   Mutlaq o`rtacha tafovut qanday tartibda hisoblanadi? Nima uchun u d modul deb ataladi?
   
8. 
   Variatsiya kengligi nima va qanday tartibda hisoblanadiq U qanday nuqsonlarga ega va qanday sharoitda qo`llanadi?
   
9. 
   Nimkvartil kenglik mohiyatini izohlab bering. U variatsiya kengligiga nisbatan qanday afzalliklarga ega?
   

FOYDALANILGAN VA TAVSIYA QILINGAN ADABIYOTLAR

1. 
   Daris Singpurwalla AHandbook of statistics:an Overview of Statistical Methods Ist edition.2013 year
   
2. 
   Абдуллаев Ё. Статистика назарияси. Дарслик. – Т.: Ўқитувчи, 2002. – 647 б.
   
3. 
   Soatov N.M. Tillaxo’jaeva G.N. Statistika nazariyasi. Darslik. – T.: TDIU, 2005.161 – 181 bet.
   
4. 
   Статистика. Учебник. /Под ред. И.И. Елисеевой. – М.: Проспект, 2010. 50– 66 стр.
   
5. 
   Soatov N.M., Nabiev H.G’., Nabiev D.H.,Tillaxo`jayeva G.N. Statistika Darslik,T, 2011 168-186 b
   
6. 
   Shadiyev X.A,.Xabibullayev l,. Maxmudov B, Rashitova N., Umarova M.; Statistika: darsIik - Toshkent: Tafakkur bo'stoni, 2013 . 88- 99 b
   
7. 
   Основы теории статистики. Учебное пособие В. В. Полякова, Н. В. Шаброва 2017 Флинта
   

Internet saytlar

1. 
   www.stat.uz
   
2. 
   www.cer.uz
   
3. 
   www.mineconomu.uz
   

Mustaqil ta`lim mavzulari
1.Variatsiyani statistik o’rganish zarurligi.
2.Bozor iqtisodiyoti hodisalari o’rtasidagi o’zaro bog’lanishlarni o’rganishda dispersiyalarni qo’shish qoidasini qo’llash.
3.Variatsiya ko`rsatkichlarini hisoblash tartibi
4.Dispersiyanini turlari va ularni qo`llash xusussiyatlari