7-Mavzu: Tarmoq axborot texnologiyalari Reja: 1

suhbat
- 10 minut. 
Yangi mavzuni bayon etish - 55 minut. 
Mavzuning o’zlashtirilgan darajasini aniqlash - 10 minut.
 
Uyga vazifa - 3 minut.
 
Kompyuter tarmog’i deb kommunikatsiya vositalari orqali o’zaro 
birlashtirilgan kompyuter va periferiya qurilmalarining (printerlar, skanerlar, 
diskovodlar va boshqa qurilmalar), hamda foydalanuvchilarga tarmoqning barcha 
(texnik, dasturiy, axborot) vositalaridan jamoa ko’rinishida foydalanish 
imkoniyatlarini yaratib beruvchi tizimiga aytiladi. 
Tarmoqlarning 
asosiy 
vazifasi 
— foydalanuvchining tarmoqdagi 
imkoniyatlardan sodda, qulay va ishonchli ravishda foydalana olishini, beruxsat 
kiruvchi chaqirilmagan mehmonlardan himoyalanish, tarmoq abonentlari orasida 
qulay, unumli va ishonchli axborot almashinishni ta’minlashdir. Tarmoq tarkibiga 
kiradigan asosiy komponentlarni sanab o’tamiz: 

Serverlar — 
Foydalanuvchilarga taklif etiladigan kuchaytirilgan kompyuter 
imkoniyatlarining manbasi, tarmoqdagi kompyuterlarni boshqarib turuvchi bosh 
kompyuter; 

---


Foydalanuvchilarning mahalliy kompyuterlari (ish stantsiyalari) — 
Tarmoqqa 
ulangan abonent kompyuteri; 

Ma’lumotlarni uzatish kanallari — 
kompyuterlarni o’zaro bog’lab turuvchi 
kommunikatsiya vositalari. 
Kichik EHM, mikroEHMlar va nihoyat shaxsny kompyuterlar, serverlarning 
dunyoga kelishi, hamda tarmoq texnologiyalarining rivojlanishi axborotlarni 
yig’ish va qayta ishlashning yangi - "Tarmoqlangan qayta ishlash" texnologiyasini 
yaratishga asos bo’ldi. 
Axborotlarni qayta ishlash tarmoqlangan tizimi axborot tizimining shunday 
bir turiki, unda axborotlarni qayta ishlash mustaqil ravishda alohida-alohida, lekin 
o’zaro axborot kanallari bilan bog’liq bo’lgan kompyuterlarda amalga oshiriladi. 
Ma’lumotlarni tarmoqlangan usulda qayta ishlashni amalga oshirish uchun 
ko’p mashinali birlashmalar tashkil etilib, ular ko’p mashinali hisoblash 
majmualari yoki kompyuter (hisoblash) tarmoqlari ko’rinishlarida amalga 
oshirilishi mumkin. 
Kompyuter 
tarmog’i- 
aloqa 
kanallari 
yordamida 
ma’lumotlarni 
tarmoqlangan qayta ishlashning yagona tizimiga ulangan kompyuterlar to’plami 
bo’lib, u ko’p mashinali birlashmaning eng yuqori shaklidir. 
Kompyuter tarmog’i "Tarmoq abonenti", "stantsiya" va "fizik uzatish 
muhiti" kabi tarkibiy qismlardan tashkil topgan. 
Tarmoq abonenti
- Tarmoqda axborotni yuzaga keltiruvchi yoki uni iste’mol 
qiluvchi ob’ektdir (tarmoqning har bir abonenti stantsiyaga ulanadi). 
Stantsiya
- axborot uzatish va qabul qilish bilan bog’liq: vazifalarni 
bajaruvchi ob’ekt. (Abonent va stantsiya birgalikda "Abonent tizimi" deb ataladi. 
Abonentlarning o’zaro aloqasini tashkil etish uchun fizik uzatish muhiti mavjud 
bo’lishi kerak).