|
(факт | (предикат цель) | ESC)
AML = , где RL =
s e c d r → s' e' c' d' r' – эски ҳолатдан янги ҳолатга ўтиш.
s e c d – функционал дастурлашда бўлгани каби, r – текширилмаган вариантларни сақлаш учун мўлжалланган.
Хендерсоннинг “Функциональное программирование: применение и реализация” китобида абстракт машинанинг умумлаштирилиши келтирилган бўлиб, вариантлар устида ишлашнинг базавий даражасида, қўшимча варағи ёрдамида, вариантлар бўйича такрорланганда машинанинг бир хил ҳолатини кафолатлайди (Хотира дампи (англ. Memory dump; Unix — core dump) – битта процессор, ядро ёки бутун операцион тизимнинг ишчи хотирасининг таркиби).
s e c d r → s' e' c' d' r'
1 – жадвал
Мантиқий дастурлаш алтернативаларини бажариш учун мавҳум машинани кенгайтириш
Команда
|
Изох
|
ALT
|
мос вариантни танлаш
|
ESC
|
тупик ҳолатидан чиқиш
|
2 – жадвал
Мантиқий дастурлаш командаларини таърифлаш
Регистрлар формати
|
Натижа
|
s e (ALT c1 c2 . c) d r
|
→ s e (c1 . c) (c . d) ((s e (c2 . c) d) . r)
|
s e (ESC) d Nil
|
→ Nil e (Esc) d Nil
|
s‟ e‟ (ESC) d‟ ((s e (c2 . c) d) . r)
|
→ s e (c2 . c) d r
|
2. Мантиқий дастурлашнинг асослари
Вариантларни тақдим этиш, маълум даражада тармоқланишни белгилашга ўхшайди, аммо тармоқ танловини бошқарадиган предикатсиз, бу тадбиқ қилиниши бўйича вариантли ёзувларни ёки оддий юқори даражадаги тиллардаги бирлашмаларига ўхшайди. Баъзи тилларда, масалан, ўқув-ўйин характеридаги дастурлаш тилларида, вариантни танлаш эҳтимоллигини белгиланиши мумкин. Мантиқий ва генетик дастурлаш тилларида тўғридан-тўғри мос келадиган вариантларни танлаш ва муваффақияциз танланган тақдирда орқага қайтишни ташкил қилиш мумкин деб ҳисобланади.
Одатда алгоритм ва дастур тушунчаси детерминистик жараёнлар билан боғлиқ. Агар чекланган миқдордаги вариантлар билан чекланган детерминизмни қабул қилмасак, бу тушунчалар жуда мураккаб бўлмайди, шунинг учун ҳар қандай вақтда уларнинг фақат битта варианти мавжуд бўлади.
Ҳар қандай ифодада тармоқларни нормал ва тупик ҳолатида белгилаш мумкин. Тупиклар турли хил теглар билан боғланиши ва берилган теглар учун тузоқларни ўрнатиши мумкин. Тупикга тушиб қолганда, тузоқ ичига жойлаштирилган барча структуранинг қиймати ҳосил бўлади.
Тупиклар ва тузоқлардан фойдаланиб, биринчи тупиксиз вариантгача вариантларни кўриб чиқишни ташкил қилиш ёки барча тупикларсиз вариантларни тўплаш мумкин.
Барча тупикларсиз вариантларни тўплашни акс эттиришлар (map) ёрдамида амалга ошириш мумкин ва биринчиси, муваффақиятга халақит берадиган қўшимча тузоқ билан бироз ўзгартирилган евкон сифатида амалга оширилиши мумкин бўлган биринчи мос усулга имкон беради.
Вариантларни танлашни тенг даражада эҳтимоллигини таъминлаш қийинроқ. Буни амалга ошириш имконияти SETL тили лойиҳасида энг жиддий кўриб чиқилган. Шунга ўхшаш механизмлар, “Grow” каби, ўйинларни лойиҳалаштириш тилларида қўлланилади, унда буйруғнинг бажарилиш шарти сифатида эҳтимолликни белгилаш мумкин.
Сунъий интеллект масалаларида, билим базаларида ва эксперт тизимларида ишлатиладиган семантик тармоқлар билан ишлаш кўпинча фрейм-слот (рамка-щель) терминларидан шакллантирилади, бу эса тизимли равишда Лиспдаги атом хоссалари рўйхатлари билан ишлашга жуда ўхшашдир. Ҳар бир объект номланган хусусиятлар тўплами билан тавсифланади, бу эса ўз навбатида ҳар қандай объект бўлиши мумкин. Шу тарзда тақдим этилган концептуал тизимни таҳлил қилиш, одатда, детерминистик бўлмаган услубда тавсифланади.
3. Prolog декларатив дастурлаш тили
Prolog – бу сунъий интеллект ва компьюер лингвистикаси масалалари билан боғлиқ бўлган энг машҳур умумий мақсадли мантиқий дастурлаш тили. У биринчи даражали мантиққа асосланган ва анъанавий дастурлаш тилларидан фарқли ўлароқ, декларативликни биринчи ўринга қўяди. Мантиқий дастур муносабатлар нуқтаи назаридан ифодаланади, фактлар ва қоидалар сифатида ифодаланади. У теоремани исботлаш ва эксперт тизимларини, шу жумладан табиий тиллар учун лингвистик процессорларни ишлаб чиқишни автоматлаштириш учун ишлатилган. Мантиқий дастурнинг бажарилиши, муносабатлар тизими бўйича сўровга жавоб сифатида тушунилади. Aлоқалар ва сўровлар атамалар ва қоидалар асосида тузилади.
Prolog дастурлаш тили 1972 йилда A.Колмерауер томонидан таклиф қилинган. (Alain Colmerauer), тилнинг процессуал талқини Р.Ковалски (Robert Kowalski) томонидан амалга оширилди ва 1974 йилда нашр этилган 1973 йилда унинг тавсифини берди. 1977 йилда Девид Уоррен (David Warren) томонидан компилятор яратилиб, симвллий ишлов бериш тезлиги Лисп самарадорлигига яқинлашиши билан тилнинг амалийлиги кескин ошди.
Pure Prolog, Prolog – машинасининг асосий механизмларини ўрганиш учун қулай бўлган тил учун семантик асос сифатида мавжуд.
Итератив алгоритмларни рекурсив функциялар сифатида дастурлаш мумкин.
Prolog – машинаси мавжуд муносабатлар тизимидаги сўровга жавоб излайди ва агар топса, хабар беради.
Pure Prolog учун мета-интерпретатор алгоритмлари нашр этилди, бу унинг ўзини ўзи татбиқ этиши ва кенгайтирилишини намойиш этади.
Таъриф
|
Изох
|
Factorial (N, F)
Factorial (0, 1)
Factorial (x+1, F) ← F :=
Factorial (x, y) * (x + 1)
|
Функция элементар иккита ибора томонидан амалга оширилади:
– 0 дан – 1-қиймат;
– қийматлар ўртасидаги боғлиқликни эълон қилиш.
|
1-мисол. Факториални хисоблаш.
Do'stlaringiz bilan baham: |
