7-mavzu. Korxonaning axborot resurslari

 
7.3Axborot manbalari 
Bugungi kunda aniq boshqaruv qarorlarini ishlab chiqish asosan ishlab chiqarish, 
investitsiya va moliyaviy faoliyatlarga tegishli axborot manbalarini har tomonlama o’rganish va 
ularga ishlav berish orqali amalga oshiriladi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida xo’jalik faoliyatini tahlil 
etish uchun daromadlaniladigan axborot manbalari 2 qismga bo’linadi:
– korxonaning ichki boshqaruv manbalari; 
– tashqi daromadlanuvchilar manbalari. 
Korxona faoliyatining yo’nalishi bugungi kunda tobora ken-gayib, operatsion tahlil, 
investitsiya tahlili, innovatsiya tahlili, moliyaviy tahlil kabi turlarni o’z ichiga oladi.
CHuqur va aniq, ob’ektiv tahliliy xulosalarga bir qancha tur-dagi axborot manbalariga ishlov 
berish orqali erishiladi. XFKIT uchun ichki axborot manbalari muhim ahamiyatga ega.
Ular tarkibiga quyidagilar kiradi: 
– ta’sis hujjatlari; 
– asosiy vositalar va oborot mablag’lar tarkibi, ularning qiymati, xo’jalik operatsiyalari 
hamda korxonaning daromad va xarajatlarini o’zida ifoda etuvchi dastlabki hujjatlar;
– texnik loyihalarga oid hujjatlar; 
– investorlar, mol yetkazib beruvchilar, xaridorlar, qarzdorlar, emitentlar o’rtasida 
bo’ladigan munosabatlarni ifodalovchi yuridik hujjatlar; 
– buxgalteriya hisobining analitik ma’lumotlari; 
– tezkor va statistik hisob ma’lumotlari;
– buxgalteriya hisoboti; 
– nazorat organlarining dalolatnomalari, auditor va soliq inspektsiyalari tomonidan 
o’tkazilgan tekshiruv xulosalari, tijorat banklarining dalolatnomasi; 
– mehyoriy hujjatlar; 
– biznes-reja va h.k. 
Boshqaruv qarorlarini ishlab chiqish uchun quyidagi tashqi manbalardan ham 
daromadlaniladi:
– davlatning iqtisodiy sohadagi siyosatini ifodalovchi siyosiy xarakterdagi manbalar, masalan, 
tijorat faoliyati bilan shug’ulla-nuvchilar uchun soliq yukini pasaytirish orqali rag’batlantirish yoki ayrim 
turdagi faoliyatlarni cheklashlarni keltirish mumkin;
– ayrim turdagi mahsulotlar, xizmatlarga bo’lgan talab va ehtiyojlar, kredit stavkalari foizi, 
chet el valyuta kursini o’zgari-shi, ayrim kompaniya va tijorat banklari reytingi to’g’risidagi 
ma’lumotlar; 
– mol yetkazib beruvchilar, xaridorlar, investorlar, kreditorlarning moliyaviy ahvoli 
to’g’risidagi ma’lumotlar;

---

– rahbar lavozimdagi yuridik shaxslarning ishbilarmonlik va shaxsiy sifat ko’rsatkichlarini 
ifodalovchi ma’lumotlar; 
– gazeta, jurnal, birja byulletenlari, televidenie va radio, internet ma’lumotlari va h.k. 
Tahlil manbalari guruhlarga ajratiladi, hisobotlarda aks etgan ma’lumotlar har tomonlama 
chuqur tekshiruvdan o’tkazilib, so’ng ma’lumotlarga analitik ishlovlar beriladi.