7-mavzu: Ishlab chiqarishdagi shikastlanishlarda birinchi yordam ko’rsatish. Reja

7-mavzu: Ishlab chiqarishdagi shikastlanishlarda birinchi yordam ko’rsatish.

Reja:

1. 
   Shikastlanishlar, kelib chiqish sabablari, turlari.
   
2. 
   Ochiq va yopiq shikastlanishlar va ularda birinchi yordam ko`rsatishning umumiy tamoyillari.
   
3. 
   Ishlab chiqarishdagi kasallanishlar.
   
4. 
   Ishlab chiqarishdagi jarohatlanish va kasallanishlarning sabablari.
   

Shikastlanishlar, kelib chiqish sabablari, turlari.

Tashqi muhitning kishi organizimiga ta'siri natijasida to'qima va organlarda anatomik va funksional o'zgarishlar paydo bo'lishi shikastlanish deyiladi. Grekchada "trauma"- shikastlanish degan ma'noni anglatadi. Organizmga ta'sir qilish omiliga ko'ra shikastlanishning quyidagi turlari farqlanadi.

1) Mexanik shikastlanishlar (kuchli zarb tegishi, ezilish, cho’zilish).
2) Fizikaviy shikastlanishlar (issiq va sovuq ta'siri, elektr toki ta'siri, radioaktiv nurlanishlar)
3) Kimyoviy shikastlanishlar (kislotalar, ishqorlar ta'siri).
4) Ruhiy shikastlanishlar (qattiq qo’rqish, vahima qilish).
Shikastlanishlarning og'ir-yengilligi bu omillarning kuchiga va ta'sir qilish vaqtiga bog'liq. Shikastlanishlar bo'yicha quyidagi tasnif qabul qilingan:
l.Ishlab chiqarish bilan bog’liq bo’lmagan shikastlanishlar. Bular o’z navbatida transport shikasti, temir yo’l, avtomobil, tramvay va hokoza, piyoda ketayotganda, sport shikasti, sport bilan shug’ullanganda, tabiiy ofatlar ta'sirida shikastlanishlar, yer qimirlash, sel kelish va hokazo, turmushda urush-janjallar oqibatida uchraydigan shikastlanishlarga bo'linadi.
2.Ishlab chiqarish bilan bogliq bo'lgan shikastlanishlar, ko'pincha sanoat korxonalarida va qishloq xo’jaligida ko'proq uchraydi.
3.Qasddan qilingan shikastlanishlar; harbiy holatlarda, o'z-o'zini o'ldirish, birovni qasddan o’ldirish va hakazo farqlanadi.
Mexanik kuchlarning ta'siriga qarab shikastlanishlar: bevosita va bilvosita shikastlanishlarga bo'linadi:
bevosita ya'ni to'g'ridan-to'g'ri shikastlanishlar (og'riq, qon quyilishi, shishlar)
bilvosita ya'ni to'g'ridan-to'g'ri bo'lmagan shikastlanishlar.

Jarohatlanish natijasida odam ish qobiliyatini vaqtinchalik yoki doimiy yo ’qotishi mumkin. Bunda ishchi umumiy ish qobiliyatini yoki kasbiy ish qobiliyatini yoxud ikkalasini ham y o ’qotishi mumkin.