7-mavzu: Ilmiy uslub. Uslublar va vizual axborotlar

Ilmiy uslub. Uslublar va vizual axborotlar

Fan va texnika tili
ilmiy uslub deyiladi.
Daliliy munosabatlar asosida chiqarilgan ilmiy xulosalarga asoslanuvchi, har bir fan sohasining o`ziga xos atamalariga tayanuvchi, fikrni aniq va mantiqiy izchil bayon qiluvchi uslub ilmiy uslubdir.
Ilmiy uslub. Ilmiy uslubga mantiqiylik, aniqlik, ilmiy atamalarning keng qo`llanishi xos bo`lib, barcha ilmiy asarlar, yaʼni referat, annotatsiya, taqriz, ilmiy maqola, dissertatsiya, monografiya, oʼquv qoʼllanmalar va maktab darsliklari ham shu uslubda yoziladi. Ilmiy uslubning asosi atama, ta’riflar, qoidalar, qonunlardir. Atamalar faqat bir ma’noda qo`llanilib, o`zi ifodalayotgan tushunchaning tub mohiyatini ko`rsatadi, masalan o`zak, negiz, yasovchi qo`shimcha, turlovchi va tuslovchi qo`shimchalar, shakl yasovchilar kabi atamalar so`z tarkibiga oid lingvistik tushunchalarni ifodalaydi

MISOLLAR

MISOLLAR
Har qanday grammatik ta’rif yoki qoidada uchta tushuncha birlashgan boladi: tushunchaning mohiyati, xususiy va umumiy tomoni. (Ona tili darsligidan)
Jismni tashkil qilgan molekulalar xaotik harakatining kinetik energiyasi bilan ularning o`zaro ta’sir potensial energiyalarining yig`indisi jismning ichki energiyasini tashkil qiladi («Fizika» darsligidan)

Ilmiy kommunikatsiyaning oʼziga xos xususiyatlari

axborotni obʼektiv va aniq ifodalash
fikrni mantiqiy va dalillar yordamida asoslash
nutqning maʼlumotlarga boyligi
fikrni qisqa va loʼnda ifodalash

Ilmiy uslubning leksik xususiyatlari

1

• Kitobiy, neytral soʼzlar toʼgʼri maʼnoda qoʼllanadi.

2

• Oddiy soʼzlashuv nutqi unsurlari, sheva va jargonlardan foydalanilmaydi.

3

• Tipik nutqiy oborotlar qoʼllanadi (xulosa qilib shuni aytish mumkinki kabi

4

• Ilmiy termin va atamalar koʼp ishlatiladi