7-Мавзу: Фалсафада метод ва методология муаммоси

Оқибат

• амалининг натижаси.
• бирор таъсирнинг боғланиши бўлиб, у маълум бир натижа, яъни оқибатни келтириб чиқаради.
• Orolni qurishi
• So’g’orish ishlari

Зарурият ва тасодиф

• категориялари кишиларнинг оламдаги нарса ва ҳодисаларига хос бўлган сабаб-оқибат боғланишлари ҳақидаги тасаввурлари янада чуқурлашиши натижасида шаклланади

Зарурият

• нарса, ходиса жараёнларнинг тараққиёти билан аниқланадиган, ички муҳим боғланишлар орқали қонуний келиб чиқадиган ва шунинг учун юз бериши муқаррор бўлган ҳодисадир.
• заруриятнинг сабаби узида булиб, у мазкур ходиса ёки жараёнларнинг ички табиатидан келиб чикади;
• зарурият вокейликдаги нарса ёки ходисаларнинг чукур, мухим, такрорланиб турадиган ички богланишларидан келиб чикади;
• зарурият олдинги тараккиёт оркали конуний тайёрланади;
• зарурият мукаррорлик хусусиятига эга булиб, содир буладиган жараёнларни маълум йуналишга солади;
• зарурият умумий характерга эга.
• Orol dengizini qurishini
• oldini olish zarurdir

Тасодиф

• ҳодисалар ўртасидаги ташқи боғланишлардан хосил бўлади ва шунинг учун у ноаниқлик, мажбурий эмаслиги билан фарқланади. Тасодиф юз бериши, ёки юз бермаслиги мумкин булган жараёнларга хосдир.

Тасодиф заруриятдан куйидаги томонлари билан фарк килади:

• тасодифнинг сабаби узига эмас, балки бошка нарса ёки ходисалардадир, у ички эмас, балки ташки сабаблардан келиб чикади;
• у вокейликдаги мухим булмаган иккинчи даражали богланишлардан келиб чикади;
• тасодиф ходисанинг бутун тараккиёти булган жараёнларнинг таъсири натижасида содир булади;
• тасодиф нарсалар ривожининг йуналишини белгилаб бермайди ва шунинг учун мукаррор эмас. Тасодиф юз бериши ёки бермаслиги хам мумкин;
• тасодиф типик булмаган, индивидуал характерга эга.

Имконият

• ҳали амалга ошмаган лекин юзага чикиши мумкин булиб вокейликка айлана оладиган ҳодисадир.