7 Mavzu: Diqqat. Asosiy savollar

Diqqatning barqarorligi. Diqqat ma’lum darajada barqaror va beqaror bo’lishi mumkin.

Uzoq muddatgacha bir narsaning o’ziga qaratilib tura oladigan diqqat barqaror diqqat deyiladi. Agar diqqat biron-bir faoliyat jarayonida boshqa narsalarga, kcraksiz narsalarga chalg’iyversa yoki tez sustlashib va so’nib qolsa, bunday diqqat beqaror diqqat deyiladi.

.

To’rtinchi savolning bayoni: Diqqatning taraqiy etishi
Bolalar diqqati juda erta hayotlarining birinchi oylaridayoq ko’rina boshlaydi. Dastaval ixtiyorsiz diqqat namoyon bo’ladi. Bola o’z diqqatini biron jihati bilan rang-barangligi, ohangdorligi, harakatchanligi bilan ajralib turuvchi ma’lum bir narsalarga qaratadi. Bolalarning yoshlari ulg’aygan sari, o’yin faoliyatlari davomida, tarbiya ta’siri bilan ixtiyorsiz diqqatlari taraqqiy qila boradi. Ixtiyorsiz diqqatning taraqqiysi o’sib borayotgan hissiyot, ehtiyoj va qiziqishlar bilan bog’liqdir. Ixtiyorsiz diqqatning taraqqiysi shundan iboratki, bunda ixtiyor­siz diqqatni tug’diruvchi narsalar doirasi orta boradi. Bundan tashqari, ix­tiyorsiz diqqat anchagina kuchli va barqaror bo’la boradi.

Bola diqqatining to’planishi va bir qadar barqarorligini saqlab turishi uchun yoshlik paytidan boshlab beix­tiyor o’ziga jalb qiladigan qo’zg’atuvchilarning taassurotini engishga to’g’ri keladi. Katta kishilar bolani tozalikka, tartibli, yakka, intizomli bo’lishga va jamiyat ichida yashash qoidalariga o’rgatadilar. Bularning hammasi ixti­yoriy diqqatni taraqqiy qildiradi. Keyinchalik, 3-5 yoshlardan boshlab, ixtiyoriy diqqat bolaning o’z tashabbusi bilan ham o’sa boshlaydi.

Bolalardagi ixtiyoriy diqqat, maktab yoshidan boshlab, xususan tez o’sa boshlaydi. O’qish ishida darsni eshitish, kitob o’qish, masalalarni echishda, asosan, ixtiyoriy diqqat talab qilinadi. Shuning bilan birga, o’qish jarayonining o’zi ixtiyoriy diqqatning hamda uning turishi va barqarorligining o’sishiga yordam beradi.