7-mavzu. Boshqarishda axborot va kommunikatsiya. Reja: Axborotlar tizimi

17-chizma. Informatsiya almashuv jarayonining oddiy modeli. 
Jo’natuvchi 
G’oya 
Axborot 
Qabul qiluvchi 
G’oya tushunarlimi 

---

Kommunikatsiya jarayonini ko’p hollarda bir necha sekund etishi uni bosqichlarni ajratishni 
qiyinlashtiradi, biz murakkab bo’lishiga qaramay tkrli nuqtalarda qanday muammolar bo’lishini 
ko’rsatish maqsadida bu bosqichlarni tahlil qilamiz. Bu tahlil kinoplyonkadagi qisqa ko’rinishni 
diqqat bilan ko’rish kabidir. 
-
G’oyani tug’ilishi
.
Informatsiyalar almashuvi g’oyani shakllantirishdan yoki informatsiya 
almashuvini tanlashdan boshlanadi. G’oyani yoki xabarni almashuv vositasi qilishni qanday 
ahamiyati borligini jo’natuvchi xal qiladi. Afsuski, informatsiya almashuvidagi harakatlar birinchi 
bosqichdayoq uziladi. Chunki jo’natuvchi g’oyani o’ylashga yetarli vaqt sarf qilmaydi. Bu 
bosqichni muhimligini Kit Devis shunday ta’kidlaydi: 
“Noqulay ma’lumot yaltiroq qog’ozda ham yaxshi bo’lmaydi, radioni ovozini ko’targan bilan 
ham yaxshi bo’lmaydi”. Bosqichni shiori: “O’ylamasdan turib, gapirishni boshlama”. 
G’oyani so’zga aylanmaganligi yoki informatsiya almashish uchun xizmat qiladigan 
ko’rinishni olmaganligini bilish muhimdir. Jo’natuvchi faqatgina informatsiya almashish buyumini 
topadi. Almashuv jarayoni samarali bo’lishi uchun u ko’plab omillarni hisobga olishi kerak. Misol 
uchun, biz tsex boshlig’ini ko’ramiz, u yuqori rahbariyatdan qo’shimcha haqlarni oshirmasdan turib 
video o’yin chiqarishini 6% oshirish to’g’risida xabar oladi. Agar tsex boshlig’i, o’z qo’l ostidagilar 
bilan bu informatsiyani qanday almashishni bilmasa va informatsiyani o’zgartirmasdan 
shundayligicha yetkazsa, tushunmovchilik bo’lishi mumkin,ishchilar o’rtasida o’zgarish zarur 
ekanligini biladilar, xolos. Agar, g’oyalarni tushunsa, ularni uzatish jarayonini bilsa, u quyidagi 
xulosaga kelishi mumkin: 
1. Qanday o’zgarishlar lozimligini ishchilar aniq bilishi kerak - qo’shimcha vaqtsiz va 
mablag’siz ishlab chiqarishni 6% orttirishni. 
2. Nima uchun bu o’zgarishlar zarurligini ishchilar tushunishi kerak, aks holda, ular 
kompaniya ularga qo’shimcha haq to’lamasdan ko’proq ishlatishga harakat qilyapti, deb xulosa 
qiladilar va janjal chiqarishlari mumkin. 
3. O’zgarishlarni qanday qilib amalga oshirishni ishchilar tushunishlari lozim-ishlab chiqarish 
hajmini oshirish natijasida mahsulot sifati va brak darajasi o’zgarmasligi kerak, aks holda rahbariyat 
talab qilgan samaradorlik ortmaydi, balki kamayadi. 
-