7-mavzu: Biotik omillar Reja Biotik omillar tavsifi. Simbioz hayot kechiruvchi organizmlar



Download 0,78 Mb.
bet1/3
Sana25.06.2022
Hajmi0,78 Mb.
#704046
  1   2   3
Bog'liq
isxoq biotik omillar


7-mavzu: Biotik omillar
Reja

1.Biotik omillar tavsifi.
2.Simbioz hayot kechiruvchi organizmlar .
3.Parazit hayot kechiruvchi organizmlar.

1. Biotik omillar, muhitning biotik omillari — bir yoki har xil turga mansub oʻsimlik, hayvon va mikroorganizmlar hayot faoliyatining organizmlarga taʼsiri majmui. Ayniqsa biotsenoz organizmlari orasidagi munosabatlar juda yaqindan boʻladi. Biotik omillar har xil turdagi tirik organizmlarning oʻzaro taʼsiridan iboratligi bilan muxitning abiotik omillaridan farq qiladi.oʻzaro munosabatlari juda ham xilmaxil. Tirik mavjudotlar boshqa organizmlar uchun oziq manbai boʻlishi (oʻt oʻsimliklar oʻtxoʻr hayvonlar uchun oziq hisoblanadi, oʻtxoʻr hayvonlarni esa yirtqich hayvonlar yeydi), ularning koʻpayishiga imkon yaratishi (oʻsimliklarni changlovchi hasharotlar faoliyati), yashash muhiti boʻlib xizmat qilishi mumkin (mas, gʻoʻzaning xavfli kasalligi—viltni hosil qiluvchi patogen zamburugʻ uchun gʻoʻza xoʻjayin oʻsimlikdir). Raqobat, simbioz (birgalikda yashash) va boshqa ham organizmlar orasidagi munosabatlarga kiradi. Ehtiyojlari bir-biriga oʻxshash organizmlar orasida, mas, agar oʻsimliklarning yoruglik, namlik va muhitning b. sharoitlariga nisbatan talabi bir xil boʻlsa, raqobat paydo boʻladi. Simbioz hayvonlar, oʻsimlik, mikroorganizmlar orasida keng tarqalgan. Masalan dukkakli oʻsimliklar (beda va boshqalar) azot hosil qiluvchi bakteriyalar bilan birgalikda yashaydi, bu bakteriyalar oʻsimliklar hayoti uchun zarur boʻlgan uglevodlar va boshqa organik moddalarni oʻsimliklar ildizidan oladi. Biotik omillar har doim muhitning abiotik omillari taʼsiriga uchraydi va oʻz navbatida unga faol taʼsir etib, uni oʻzgartirib boradi.Ma'lumki, sayyora atrofida tirik mavjudotlar o'rtasida turli xil munosabatlar mavjud. Bu dunyoda juda katta biologik xilma-xillik mavjud va shuning uchun bu tirik mavjudotlar bir-biri bilan va shu bilan birga ekotizim bilan bog'liq bo'lishi kerak. Atrof muhit va tirik mavjudotlar o'rtasida yuzaga keladigan o'zaro ta'sir natijasida yuzaga keladigan munosabatlarning biri bu simbiyoz. Ushbu simbioz turli xil yashash joylarida mavjud bo'lishi mumkin bo'lgan hayotning ko'plab shakllari uchun javobgardir.Ushbu maqolada biz sizga simbioz ekologiya va biologiyada nima ekanligini va uning tirik mavjudotlar munosabati bilan bog'liqligini aytib beramiz.Aytishimiz mumkinki, simbioz - bu har xil turdagi ikki shaxs o'rtasidagi ekologik darajadagi birgalikdagi hayotning yaqin aloqasi. Ushbu shaxslar bir xil ekotizimga ega va shuning uchun bevosita aloqada bo'lishadi. Ikkala turdagi yoki bir-birlari o'rtasida o'rnatilgan munosabatlarning foydasi bor. Ushbu turdagi munosabatlarga aloqador organizmlar simbiontlar deb ataladi. Ushbu o'zaro ta'sirlar 1879 yilda nemis botanikasi Genrix Anton de Bariy tomonidan nomlangan.Ikki yoki undan ortiq tur o'rtasida simbioz mavjudligini aytganda, biz har doim ham bir xil turdagi o'zaro ta'sirga ega emasmiz. Shaxslar o'rtasida yuzaga keladigan va uni hayot uchun muhim bo'lgan turli xil omillar mavjud.

Download 0,78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish