7-mavzu. Bank ikt va xizmatlar transformatsiyasi

Kafolatli operatsiyalar — bank tomonidan ma‘luum shartlar yuzaga kelganda mijozning qarzini uchinchi shaxsga to’lash kafolati (kafilligi) berish bo’yicha operatsiyalar. Qimmatbaho qog‗ozlar bilan operatsiya fond birjalarida bahosi belgilangan qimmatbaho qog‗ozlar, shuningdek, veksellar (hisobot va qayta hisobot operatsiyalari, veksellarning protesti, inkassa, domitsilyasiya, aksept, veksellar indossotsiyasi bo’yicha, veksel qog‗ozlarini berish, saqlash, ularni auksionda sotish operatsiyalair) operatsiyasi.
Komission operatsiyalar — bu bank mijozlar topshirig‗iga ko’ra bajaradigan va ulardan to’lovni komission shaklda undiradi. Ushbu operatsiyalar soni doimiy ravishda o’sadi, ularning amalga oshishida esa bankni shaxsiy yoki jalb etilgan vositalar chalg‗itolmaydi.

2. Bank tizimining dasturiy ta‘minoti

Avtomatlashtirilgan bank tizimi (ABT) — bu yangi axborot texnologiyalarini keng qo’llash asosida bankni tashkillashtirib boshqarish shakli.
Hozirgi vaqtda ABT bank ichi kundalik operatsiyalari, buxgalteriyani yuritish va jamlanma hisobotlar, filiallar va boshqa shahardagi bo’limlar bilan aloqalar, mijozlar bilan o’zaro munosabat (Bank-mijoz tizimlari); bank faoliyatini tahlil qilish va optimallashgan qarorlarni tanlash; bankomat va plastik kartochkalardan foydalanishga bog‗liq chakana opreatsiyalar; banklararo hisob- kitoblar; qimmatbaho qog‗ozlar bozorida bank ishi; axborot xizmatlarini o’z ichiga olib bank faoliyatini deyarli har tomonlama egallab olgan.
Zamonaviy ABTga nafaqat bank foydalanuvchilari tomonidan, balki davlat va nazorat organlari tomonidan ham o’ta qat‘iy talablar qo’yiladi. ABTni ishlab chiqaruvchilar dinamik jihatdan o’z mahsulotini bank biznesini yuritish uchun taqdim etilgan o’zgaruvchan normativlar va hisobot talablari ostida qurishlari shart. ABTga qo’yilgan asosiy talablar orasida quyidagilarni ajratib ko’rsatish mumkin!
Funksional mukammalllik — ABTning asosiy xususiyatlaridan biri. Murakkab ABT o’n minglab turli avtomatlashgan funksiyalar va bank operatsiyalarini saqlashi mumkin. Funksional mukammallik talabi topshirilgan funksiyalarni amalga oshirish uchun zarur bo’lgan dastur mahsulotlarida barcha dastur komponentlarini kiritish nuqtai nazaridan tavsiflaydi va tizim imkoniyati bankning axborot talablariga bank faoliyatining barcha shakllarini egallab to’liq mos keladi. O’zlashtirilgan (ishlab chiqilgan) ABTni avtomatlashtirish shart bo’lgan funksiyalar ro’yxatini shakllantirishda nafaqat bugungi kun talabidan kelib chiqib, balki ABT ega bo’lgan strategiyani tartibga solish vaziyatiga tushib qolmaslik uchun bank rivojlanish strategiyasi doirasigi perspektivaga ham e‘tibor qaratish lozim.