7-ma’ruza temir yo‘l avtomatikasining neytral relelari reja

7.3-rasm. РЭЛ relesi

Y

7.4-rasm. РЭЛ relesiing ko’rinishi

ukni qimirlaydigan qilib o‘rnatilgani, relening vibratsiyaga turg‘unliini orttiradi. Kontakt tizimi, kumush grafit aralashmasidan tayyorlangan ro‘para–4, kon-taktlardan, kumushdan qilingan umumiy 5 va orqa 6 kontaktlardan tarkib topgan. Kontakt prujinlari 3, neyzilberdan, shtepsel rozetkasiga kiritiladigan kontakt tig‘lari 1 va tirgak plastinkalari 2 latundan tayyorlangan. Umumiy kontaktning prujinalari ya-korga mustahkamlangan plastmassadan tayyorlangan etaklagich 7 yordamida siljiti-ladi. Yarmoga mahkamlangan plastmassa tirgak 8, orqa kontaktlar prujinalari yo‘lini cheklaydi va bu bilan “uch karralik” (ya’ni uchta kontaktlik) tutashishni oldi olinadi (7.4-rasm).
Relening kontakt tizimini parametrlari: kontaktlar oralig‘i 1.3 mm kam bo‘l-masligi, ro‘para kontaklarga 0.306 N dan, orqa kontaktlarga 0.153 N dan kam bo‘l-magan kontakt bosimiga, o‘tish qarshiligi ro‘para kontaktlarda 0.3 Om dan, orqa kontaktlarga 0.03 Om dan ortiq bo‘lmasligi kerak. Kontaktlar, davomli 3 A tok o‘tishligini va 6 A tokda nosozlik bo‘lmasligini ta’minlashlari zarur. O‘zgarmas tok zanjirida 50 mA tok va 24 V kuchlanish bo‘lganida rele kontaktlari 310⁶ ulanishni ta’minlashlari kerak. Relening tutashtirish mexanik imkoniyati 10⁷ kam bo‘lmasligi kerak.
Kontakt to‘plamiga qarab, oltita almashlab ulaydigan va ikkita ro‘para kontaktga ega (РЭЛ1, БН1) va to‘rtta almashlab ulaydigan kontaktga ega (РЭЛ2, БН2) relelar ishlab chiqariladi. Relelarning g‘altaklari alohida, parallel va ketma-ket ulanishlari mumkin. Bunga bog‘liq bo‘lmagan ravishda, magnit oqim, yarmoni gori-zontal qismidan o‘tmasdan, nuqtashtrix chiziq bilan ko‘rsatilgan kontur orqali tuta-shadi. Relening magnit o‘tkazgichi va yuklari 20864 navli po‘latdan, g‘altaklarning karkasi – plastmassa yoki misdan tayyorlanadi. Misdan qilingan karkas, sekin ishlovchi relelarda qo‘llanadi

.РЭЛ relening shtepsel rozetkasi (7.4,b-rasm) termoreaktiv (issiqqa chidamli) plastmassadan tayyorlanadi, bu esa qo‘shni kontakt prujinalari orasidagi izolyasiya qarshiligini 1000 mOm dan kam bo‘lmasligini ta’minlaydi. Rozetka, xato qilib bosh-qa rele o‘rnatishga yo‘l bermaydi. Buning uchun u, o’nta A dan – K gacha harflik belgilangan (7.3,b-rasm) kodlik teshiklarga ega plastinkasi bo‘lib, bu teshiklarga faqat tegishli tegishli releni 5 ta shtir o‘qlari kiradi. Tanlash shtirlari, rozetkaga 250 variantdan kam bo‘lmagan tanlanadigan (S⁵₁₀ = 250) ulanishlar bajarishga imkon beradi.

III sinf ishonchlilikka ega temir yo‘l relelari guruhiga КДР, КДРШ kod rele-lari kirishadi. Poezdlar harakat xavfsizligini ta’minlovchi sxemalarda ular ishlatil-maydi. НМШ va РЭЛ relelariga nisbatan, kod relesi (7.5-rasm), kichikroq o‘lcham-larga va yuqori tezkorlikka ega.
КДР relesi yarmo 7, o‘zak 6, g‘altak 5, yakor 3, nomagnit plastinkadan 4 iborat. Yakorga biriktirilgan izolyasiyalangan plastinka 2, kontakt guruhi 1 ga ta’sir etadi. Yakor, tarang kontakt prujinalari reaksiyasidan hosil bo‘lgan kuchlar ta’siridan qo‘yib yuborilgan holatiga qaytadi. Eslatamiz, birinchi sinf ishonchlilikka ega relelarda, bu holatga qaytishlik, yakorning og‘irlik kuchi ta’siri tufayli bo‘ladi. Bar-cha kontaktlarni yuzalari kumushdan bajarilgan, relelar standart kontaktlar guruhiga ega emas va ko‘priksimon kontaktga ega bo‘lishi mumkin. G‘altakning karkasi karbolitdan, sekin ishlaydigan relelarda misdan tayyorlanadi.