7-ma’ruza ochik kon qazish-yuklash mashinalari. Ekskavatorlar sinflari. Ma’ruza rejasi

⁷-MA’RUZA
OCHIK KON QAZISH-YUKLASH MASHINALARI. EKSKAVATORLAR SINFLARI.


Ma’ruza rejasi:

1. 
   Ochik kon kazish-yuklash mashinalari sinflari;
   
2. 
   Bir chumichli ekskvavatorlar turlari;
   
3. 
   Bir chumichli ekskavatorlari ishchi organi konstruksiyasi buyicha turlari va ishlash prinsipi;
   

Tayanch so‘z va iboralar: Ochik kon, qazish-yuklash mashinasi, ekskavatorlar, mexanik ekskavator, gidravlik ekskavator, maxsus ekskavator, draglayn, greyder, Buldozer, tyagach, ag‘darma mashina, yordamchi ishlar, teskari lopata, ochish ishlari ekskavatori, qadamlovchi ekskavator.

Ochik kon mashinalarini bajaradigan ishlariga karab, ya’ni texnologik belgisiga karab ettita sinfga bulinadilar.

1. 
   Tog jinslarini kazib olishga tayyorlovchi mashinalar. Bular asosan kon ochuvchi mashinalar, burgulovchi mashinalar v ax.k.
   
2. 
   Kazib olib-yuklovchi mashinalar – maxsus ekskavatorlar.
   
3. 
   Kazib-tashuvchi mashinalar – Buldozerlar, tyagachlar.
   
4. 
   Tashuvchi mashinalar.
   
5. 
   Agdarma tashkil etuvchi mashinalar.
   
6. 
   Erdamchi ishlarni bajaruvchi mashinalar.
   
7. 
   Saralash va boyitish ishlarini mexanizatsiyalashtirish mashinalari.
   

Ekskavatorlar - kon jinslarini kovlab olib ag‘darmaga to‘kish yoki transport vositasiga yuklash uchun mo‘ljallangan er kovlaydigan mashinalardir.

Barcha ekskavatorlar ikki guruhga ajratiladi: bir cho‘michli uzlukli va ko‘p cho‘michli uzluksiz ish jarayonli.
Bir cho‘michli ekskavatorlar kam jipslashgan yumshoq jinslarni qazib oladi yoki yumshatilgan qattiq jinslarni qamrab yig‘ib oladi va o‘z navbatida ma’lum masofaga siljitadi, siljitish vaqtida qamrash yoki qazib olish to‘xtaydi; ko‘p cho‘michli ekskavatorlarda esa bu jarayonlar bir vaqtning o‘zida bajariladi.
Har qanday bir cho‘michli yoki ko‘p cho‘michli ekskavator quyidagi asosiy qismlardan tashkil topadi: ish bajaruvchi, mexanik, yurish va kuch berish uskunalari, boshqarish mexanizmlari, rama bilan platforma, ustki qurilmalar va kuzov.
Umumiy holda ekskavatorlar quyidagi belgilari bo‘yicha sinflarga ajratiladi:
- bajaradigan ishi turi va ishga belgilanishiga ko‘ra;
- cho‘michi hajmi (V, m³ - bir cho‘michli ekskavatorlar uchun) yoki nazariy unumdorligi (Q, m³/tonna – ko‘p cho‘michli ekskavatorlar uchun) bo‘yicha;
- ish bajaruvchi, yurish va kuch berish uskunalari turi bo‘yicha.