7 litrli idishda 2,4×10

7. Yadro tarkibi qanday zarralardan iborat?

nuklonlar : proton va neytronlar dan iborat

8. Elektron, proton va neytron bir-biridan qanday farq qiladi? Ularning har bir zaryadi va massalarini aytib bering.

Elektron zaryadining qiymati elementar zaryad deb olinib, e bilan belgilanadi.

Bitta elektron zaryadi - e bilan, bitta proton zaryadi esa +e deb olingan.

Elektronning zaryadi e = -1,6×10^-19 C ga, massasi m_e = 9,1×10^-31 kg ga teng.

Protonning zaryadi e = +1,6 × 10^-19 C ga, massasi m_p = 1836,3 × 9,1 × 10^-31 kg = 1,671 × 10^-27 kg ga teng.

9. Izotop deb nimaga aytiladi? Ularga misollar keltiring.

Nuklonlar soni bilan farqlanuvchi bir xil kimyoviy elementning turlari izotoplar deyiladi.

Bir xil kimyoviy elementda protonlar soni bir xil, lekin neytronlar soni har xil, binobarin, massa soni ham har xil bo‘lishi mumkin. Masalan, kislorodning izotopi uchun Z = 8,

N = 7, A = 15, izotopi uchun esa Z = 8, N = 8, A = 16. Shunga o‘xshash, uranning izotopi uchun Z=92, N=146, A=238, izotopi uchun esa Z=92, N=143, A=235.

10. Kislorod izotoplari bir-biridan nimasi bilan farq qiladi?

izotopi uchun Z=8, N=7, A=15, izotopi uchun esa Z=8, N=8, A=16.

11. Neon izotoplari , va ning tarkibi qanday?

izotopi uchun Z = 10, N = 10, A = 20, izotopi uchun

Z=10, N=11, A=21, izotopi uchun Z = 10, N = 12, A = 20,

12. Berilliy, uglerod va xlor elementlari atomlarining protonlari massalarini aniqlang. Ularning protonlari massalari elektronlar massasidan necha marta katta?

Берилган: m_p = 1.67*10^-27 kg

m_e = 9,1×10^-31 kg

-------------------------------

M_p =?, M_p /M_e= ?,

Echish: , Z=4, M_p=Zm_p = 4*1.67*10^-27 kg=6.68*10^-27 kg

, Z=6, M_p=Zm_p =6*1.67*10^-27 kg =10.02*10^-27 kg

, Z=17, M_p=Zm_p =17*1.67*10^-27 kg = 28.4*10^-27 kg

Protonlari va elektronlar soni teng. Shuni uchun hammasi bir hil: m_p/m_e=0.1835*10⁴ =1835

13. Geliy, kaliy va temir elementlarining protonlari zaryadining qiymatini toping.

Берилган: q_p = 1.6*10^-19 C

--------------------

Q_p = ?

Echish: , Z=2 , Q_p = Z* q_p = 3.2*10^-19 C

, Z=19 , Q_p = Z* q_p = 30.4*10^-19 C

, Z=26 , Q_p = Z* q_p = 41.6*10^-19 C

14. Bor, neon va qo‘rg‘oshin elementlarining protonlari Massasini va

Zaryadining qiymatini aniqlang.

Берилган: m_p = 1.67*10^-27 kg

q_p = 1.6*10^-19 C

-------------------------------

M_p =?, Q_p = ?,

Echish: M_p = Z* m_p , Q_p = Z* q_p

, Z=5, M_p=5*1.67*10^-27 kg =8.35*10^-27kg, Q_p=5*1.6*10^-19C=8*10^-19C

, Z=10, M_p=10*1.67*10^-27kg =16.7*10^-27kg , Q_p=10*1.6*10^-19C=16*10^-19C

, Z=82, M_p =82*1.67*10^-27kg =137*10^-27kg, Q_p=82*1.6*10^-19C=131*10^-19C

15. Azotning izotopi izotopidan, aluminiyning izotopi izotopidan qanday farq qiladi? Ularning har bir atomida nechtadan elektron bor?

Echish: , da 10 tadan, , da 13 tadan elektron bor

16. Mendeleyev davriy sistemasidan foydalanib, geliy, temir, mis, oltin, poloniy elementlari atomlaridagi elektronlar, protonlar va neytronlar sonini aniqlang.

, A = Z + N, Elektronlar soni N_e = Z protonlar soniga teng. Neytronlar soni N=A – Z,

Mendeleev Jadvalidan: , Z=2, N=2; , Z=26, N=30; , Z=29, N=35

, Z=79, N=118; , Z=84, N=26