7-amaliy mashg‘ulot. Mavzu: Tirkama va yarim tirkamalar tuzilishi 1

---

7-amaliy mashg‘ulot. 
Mavzu: Tirkama va yarim tirkamalar tuzilishi 
 
1.
 
Ishdan maqsad
Uzun o‘lchamli, og‘ir vaznli yuklarni va qurilish konstruksiyalarini tashuvchi 
avtopoyezdlarning tuzilishi, jihozlari va asosiy texnikaviy xarakteristikalari bilan 
tanishish. 
2.
 
Ishning mazmuni 
2.1.Uzun o‘lchamli yuklarni tashuvchi avtopoyezdlar, osma va o‘zi tushirish 
jihozlar tuzilishi, ishlash jarayonini o‘rganish; 
2.2.Panel, plita, balka, ferma, santexkabina va boshqa qurilish konstruksiyalarini 
tashuvchi avtopoyezdlar tasnifi, tuzilishi hamda ishlash jarayonini o‘rganish; 
2.3.Og‘ir vaznli yuklarni tashuvchi avtopoyezdlarning komponovka sxemasi, 
konstruksiyasini o‘rganish 
3. Adabiyotlar 
[2], 243-248 b.; [3], 141-173 b.; [8]; [9], 17-19 b. 
4. Umumiy ma’lumotlar 
Umumiy vazifali va ixtisoslashtirilgan tirkamalar 
 
Tirkama-tortuvchi avtomobil bilan tortish-tirkash qurilmasi bilan ulanuvchi 
transport vositasidir. 
Avtomobil tirkamalari raqam va harflar bilan belgilanadi. Birinchi raqam 
o‘qlar sonini, harflar esa tirkama turini (P-tirkama, N-past ramali, T-og‘ir vaznli 
yuklarni tashuvchi, R-yoyma tirkama, M-modernizatsiya) va oxirgi raqamlar 
tashiladigan yuk massasini tonna hisobida bildiradi. Masalan, 2-PT-10 rusum 
quyidagicha ta’riflanadi: ikki o‘qli, massasi 10 tonna bo‘lgan og‘ir vaznli yuklarni 
tashuvchi tirkama. 
Tirkamalar vazifasiga ko‘ra umumvazifali va ixtisoslashtirilgan turlarga 
bo‘linadi. Umumvazifali tirkamalar har xil yuklarni tashishga mo‘ljallangan bo‘lsa, 
ixtisoslashtirilgan tirkamalar esa muayyan turli yuklarni tashiydi. 
Ikki o‘qli tirkamaning tuzilishi keltirilgan. 

---