7-9 Artikulyatsion fonetika

LipsOvozni artikulyatsiya qilishda lablar katta rol o'ynaydi. Bunda lablar ikkita asosiy holatda boladi: lablarning yunaloq holati va bo’rtib chiqqan holati.

Palatografiya

Ovozlarning qanday chiqarilishini tushunish uchun ko’pincha tajribaviy yo’llar olib boriladi . Palatografiya artikulyatorlarga oid ma'lumotlarni yozib olishda qo'llanilgan eng qadimgi instrumental fonetik usullardan biridir. [56] An'anaviy, statik palatografiyada gapiruvchining tanglayi quyuq kukun bilan qoplangan. So'ngra gapiruvhi odatda bitta undoshli bo’lgan so’zni talaffuz qiladi. Til artikulyatsiya joyidagi kukunning bir qismini artib tashlaydi. Keyinchalik eksperiment o'tkazuvchi oynadan foydalanib, ma'ruzachi og'zining butun yuqori yuzasini suratga olishi mumkin. Artikulyatsiya joyida kukun olib tashlangan holati bu palatogram deyiladi.O'shandan so’ng, texnologiya orqali insonlar elektropalatografiyani (yoki EPG) ixtiro qildi. EPG ma'lumotlarini yig'ish uchun gapiruvchi tanglayiga bir qator elektrodlarni o'z ichiga olgan maxsus protez tanglay o'rnatiladi. Nutq paytida elektrodlarning til bilan "aloqa qilish" usuli fonetiklarga muhim ma'lumot beradi. Masalan, turli xil nutq tovushlarida tanglayning qancha qismi bilan aloqa qilish yoki tanglayning qaysi qismlari bilan aloqa qilish yoki aloqaning qancha vaqt davom etishini ko’rsatib beradi.

Ovoz manbalari aerodinamik energiyaning akustik energiyaga aylanishini orqali hosil bo’ladi. Artikulyatsiya tizimida tovush manbalarining ikkita asosiy turi mavjud: davriy (yoki aniqroq yarim davriy) va aperiodik. Davriy tovush manbai bu unli va jarangli undoshlarda uchraydigan glottalarda hosil bo'lgan ovozli burilish tebranishi.Ovoz nutq jarayoniga bog’liq davriy tovush hodisasi bo'lib, vokal kordlarining bir-biriga qanchalik yaqin joylashishi bilan yuzaga keladi. Ingliz tilida ovozli va ovozsiz tovushlar mavjud.Ovoz chiqarishg vokal kordlarining bir-biriga yaqin tutilishi sabab hosil bo'ladi, shuning uchun ular orqali havo o'tishi ularni tebranishiga olib keladi.Ingliz tilida barcha unlilar va sonorlar ovozli tovushlar sanaladi , faqat bunga istisnolar mavjud: h tovushi , b,p,d,t,z,zh,j,th.Qolganlarning hammasi ovozsiz tovushlar, vokal kordlari bir-biridan etarlicha uzoqroq tutilib, tebranish yo'q; ammo h tovushida bo'lgani kabi hanuzgacha ma'lum miqdordagi ishqalanish mavjud.Artikulyatsion fonetika undoshlarni tavsiflash uchun uch sohaga bo'linishi mumkin. Bu navbati bilan ovoz, joy va uslub. Endi ularning har biri alohida muhokama qilinadi, garchi uchta yo'nalish ham nutqni ishlab chiqarishda birlashadi.

 1) Ovoz

Inglizda ham jarangli va jarangsiz tovushlar mavjud. Tovush nutq tovushi paydo bo'lganda ovoz burmalari qanday harakat qilishiga qarab ushbu toifalarning biriga to'g'ri keladi.

Ovozli: Ovozli tovushlar - ular paydo bo'lganda ovozli katlama tebranishlarini o'z ichiga olgan tovushlar. Ovozli tovushlarga misollar / b, d, v, m /.

Agar siz ikki barmog'ingizni bo'yningizning old tomonining ikkala tomoniga, jag 'suyagingiz ostiga qo'yib, tovush chiqaradigan bo'lsangiz, siz tebranish hissiyotini his qilishingiz kerak. Bu sizga ovoz chiqarilishini aytadi.