7- мавзу: Инфляция ва унинг турлари, пулнинг барқарорлигини таъминлаш йўллари

Товарлар ва хизматлар баҳосининг ортиб кетишини ҳар доим ҳам инфляция сифатида қаралиши мақсадга мувофиқ эмас, агар муомаладаги пул массаси тегишли товарлар ва хизматлар массаси билан таъминланмаслиги натижасида уларнинг баҳоси ортсагина бундай ҳолат инфляция сифатида қаралиши мумкин.

• Товарлар ва хизматлар баҳосининг ортиб кетишини ҳар доим ҳам инфляция сифатида қаралиши мақсадга мувофиқ эмас, агар муомаладаги пул массаси тегишли товарлар ва хизматлар массаси билан таъминланмаслиги натижасида уларнинг баҳоси ортсагина бундай ҳолат инфляция сифатида қаралиши мумкин.
• Иқтисодиётда инфляциянинг вужудга келиши муомалада пул маблағлари ҳажмининг ҳаддан ортиқ кўпайиши натижасида пул муомаласи билан боғлиқ иқтисодий инқироздан далолат беради.

Бу:

• Бу:
• товарлар ва хизматлар умумий баҳосининг сезиларли суръатларда ўсиб боришида (1),
• товарлар ва хизматлар тақчиллигида (2),
• резидентларнинг миллий валютадан “қочиши”, яъни уларнинг хорижий валюталарни жамғаришга бўлган иқтисодий манфаатдорлигини ортиб боришида (3),
• миллий валютанинг хорижий валюталарга нисбатан курсининг пасайишида (4),
• маблағларни кўчмас мулкларга жойлаштирилишида (5),
• товар ва хизматларнинг баҳоларини бошқа барқарор пул бирликларига боғлаб аниқлаш кабиларда намоён бўлади(6).

ИБИ	=	ЖДИКБ	х	100% (1)
		ЎДИКБ

• бу ерда:
• 1. ИБИ – истеъмол баҳолари индекси;
• 2. ЖДИКБ – жорий даврдаги истеъмол саватчаси баҳолари;
• 3. ЎДИКБ – ўтган даврдаги истеъмол саватчаси баҳолари.

• 2020 йилнинг II ярмидан бошлаб, тартибга солинадиган нархларнинг нисбатан барқарорлиги, истеъмол талабининг сустлиги ва умуман, ўзгарувчан макроиқтисодий шароитлар нархларнинг йиллик ўсиш суръатлари секинлашишига хизмат қилди. 2020 йил якунлари бўйича инфляция даражаси 2019 йилдаги 15,2 фоизга нисбатан секинлашиб, 11,1 фоизни ташкил этди.
• Инфляцияга озиқ-овқат маҳсулотлари нархларининг ўзгариши нисбатан юқори – 6,5 фоиз банд ҳисса қўшди. Мазкур товарлар гуруҳи бўйича инфляция умумий инфляция даражасидан анча юқори бўлди ва йил якуни бўйича 15,3 фоизни ташкил қилди.