620-guruh talabasi avliyoqulova sevaraning

TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI
TABIIY FANLAR FAKULTETI
BIOLOGIYA YO`NALISHI 2-KURS
620-GURUH TALABASI
AVLIYOQULOVA SEVARANING
MIKROBILOGIYA VA VIRUSOLOGIYA
FANIDAN
TAYYORLAGAN


MUSTAQIL ISHI

TERMIZ-2022

VIRUSLARGA QARSHI KURASHISH CHORALARI

Reja:

1. 
   Vismut preparatlari va ularning ishlatilishi, nojo‘ya ta’sirlari.
   
2. 
   Viruslarga karshi vositalar, ularning ishlatilishi va nojo‘ya ta’sirlari.
   
3. 
   Viruslarga karshi vositalar, ularning ahamiyati
   
4. 
   Xulosa
   
5. 
   Foydalanilgan adabiyotlar
   

Viruslarga karshi vositalar:
Viruslar juda mayda mikroorganizmlar bo‘lib bakterial filtrlardan xam o‘tib ketadi. Ular xujayralarning o‘zidagi oksil sintezlaydigan preparat xisobiga ko‘payadi. Bu viruslar o‘zida RNK va DNK tutuvchi guruxlarga bo‘linadi.
Viruslarga tanlab ta’sir kiluvchi dorilar va ularning yaratish ju da mushkul ish. Lekin viruslarning ayrim turlariga tanlab ta’sir etuvchi preparatlar mavjud. Bu preparatlarning bir guruxi virus kasalliklarining oldini olish uchun, ikkinchi kismi esa ularni davolash uchun ishlatiladi.
Viruslarga karshi preparatlar ta’sir mexanizmiga ko‘ra kuyidagi 5ta guruxlarga bo‘linadi:.

1. 
   Viruslarni xujayraga yopishishi va ichiga kirishiga karshi va ulardan virus genomlarini ajralib chikishiga karshi ta’sirga ega preparatlar. Amantadin yoki midantan ,1 tabletka.
   
2. 
   Virus oksillarini sintezida ishtirok etuvchi fermentlarga karshi ta’sir etuvchi preparatlar: guanidin.
   

Viruslarga karshi ishlatilgan birinchi preparat G.Domark (1946)tomonidan turmushga tadbik etilgan tiosemikarbazon dir.
Bu gruppa preparatlar viruslarga nisbatan kam aktivlikga ega bo‘lib, asosan tbs ga karshi ishlatiladi. Shu preparatning unimlaridan biri Ruminiyada" Faringosept". nomi bilan chikariladi va yukori nafas yo‘llari kasalligida til ostiga shimish uchun beriladi. Keyinchalik metisazon va idoksuridin sintez kilib olindi. Bular ko‘prok maxalliy yo‘l bilan (keratitlarda) ishlatiladi. 1964 yilga kelib amantadin yoki midantan sintez kilib olindi.
Asiklovir- nuklozid dezoksiguanidin fl. ,25g (25 mg) po 5 fl.
NaSlda tabl.,2g. 3% ko‘zga ishlatiluvchi malxam.
Gansiklovir-fl.,546g. extempor eritiladi, ukol uchun suvda eritiladi va fakat venaga yuboriladi.( rN= 9-11,) Oksolin viruslarni o‘ldirish kobiliyatiga ega. Uni ko‘z,teri va burunni renit virusli kasalliklarida ishlatiladi. Shuningdek uni gripp profilaktikasida xam beriladi. Preparat keratokonyuktivitda, keratitda, virusli rinitda, sugallarda ishlatiladi.
Keratitlarda yangi eritilgan, 2% suvdagi eritmasi ishlatiladi.Muddati xolodilnikda 1 kunga teng. Shuningdek, 25% malxami xam ishlatiladi. Uni kechasi ko‘zga surib ko‘yiladi.
Lishayni turli turlarida 1% va 2% malxamni ishlatiladi.
So‘gallarga esa 1%, 2% va 3% malxam suriladi, 2-3 marta 1 oy davomida malxam surilib ustiga voshanli kog‘oz ko‘yiladi. Virusli rinitda ,25-,5% malxam ishlatiladi.
Nuklein kislota sinteziga ya’ni DNK va RNK ga karshi ta’sir etuvchilar.
Idoksuridin ,2% eritma, ko‘zga tomiziladi.
Vidarabin (DNK ga) Aktinomitsin-D (RNK) Vibrionlarning joylashishiga xalakit beruvchilar:
Metisazon ,2 tablet. chechakga (ospa) karshi ishlatiladi.
Xujayralarni viruslarga chidamliligini oshiruvchilar. Alpizarin ,1 tabl. 2-3% maz.
Interferonlar poroshok xolida 2 ml-li amp.chikariladi.
Bu biogen aminlardan iborat bo‘lib, organizmda viruslarga karshi(endogenli preparat) ishlab chikariladi va organizm xujayralarini viruslarga chidamligini oshiradi. Ular virusli grippda, uchukli kasalliklarda, keratitlarda, teri va jinsiy organlar shillik pardalarining uchukli kasalligida, virusli gepatitda va temiratkida yaxshi yordam beradi. Ularni maxalliy va parenteral yo‘l bilan ko‘llaniladi.
Nojo‘ya ta’siri: temperatura ko‘tarilishi va ukol o‘rnida og‘rik bo‘lishi mumkin.
Interferon kichik MM ega oksillardan iborat bo‘lib, uning MM 15-25. Bu preparat birinchi marta 1957 yilda ochilgan.Ya’ni virus bilan jaroxatlangan to‘kima o‘zidan-o‘ziga xos oksil ajratib chikaradi va bu oksil viruslarni rivojlanishini to‘xtatish kobiliyatiga ega. Demak, interferon organizmni ichki ximoya sxemasining unimidir. Shuning uchun u immunnomodulyatsiya ta’siriga ega. Xozirgi kunda interferonning turli formalari mavjud: 7a 41 va 7a 42 -interferon.
7b -interferon. 7g -interferon.
Bulardan 7a 41 -interferon 7b -limfotsitlardan, 7b -interferon fibroblastdan, 7a 42 -interferon esa T-limfotsitdan ajralib chikadi.
Gen injeneriya yo‘li bilan Reaferon olingan. Reaferongen injeneriya yo‘li bilan olingan 7a 41 -interferondir maxalliy, kuzga va mushak orasiga yuboriladi.
Preparat ampulada chikariladi ishlatishdan avval 1 ml NaCl da eritib olinadi.
Flakonda-Virusli gepatitda ishlatiladi, ya’ni ampulada 1 mln ME chikariladi. 2 maxaldan 5-6 kun davomida, so‘ngra 1 maxal yana 5 kun yuboriladi.
Gossipol-paxta chigitidan va paxta ildizidan olinadi. Preparat turli xil virus shtamlariga ximioterapevtik ta’sir etadi. Xususan u terilardagi virus shtamlariga, og‘iz va lab atrofidagi gerpeslarga yaxshi ta’sir etadi. Preparat garmm (+) mikroblarga xamta’sir ko‘rsatadi.
Gossipol 3% liniment xolida ishlatiladi. Uni osakrovchi lishay, psoriazalarda ishlatiladi. Gossipol linementidan jaroxatli teriga yupka
kilib suriladi. 1 kunda 4-6 marta 1 kursi 5-7 kun davom etadi.
Gerpitik kerotitlarda gossipolni natriy borotdagi ,1 % eritmasishi ishlatiladi. Uni kon’yuktival kopchaga 1 kunda 5-6 martaba 1 tomchidan 11-15 kun davomida tomiziladi.
Bu preparatni erkaklar uchun kontrotseptik preparat sifatida xam ishlatiladi, ammo buning o‘ziga xos salbiy tomonlari xam bor.


XULOSA
Ushbu mavzu orqali viruslarning turlari ularning tuzilishi hayotiy tarzi bo`yicha va shuningdek ularga qarshi tarixdan boshlab qanday qarshi vositalar va baksinalar ishlab chiqilganligi to`g`risida juda ko`p ma`lumotlarga ega bo`ldi