62 Dosya: İstanbul’un Cumhuriyet Dönemi Modern Mimarlık Mirası

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ve Türkiye’de 
Teknoparklar: Teknopark İstanbul
Türkiye’de “teknokent” kurma çalışmaları 
1980’lerde başlamıştır. Bu çalışmalar neticesinde 
1990’da KOSGEB ile üniversitelerin işbirliği çer-
çevesinde kurulan TEKMER’ler (teknoloji mer-
kezleri), birinci nesil teknoparklar olarak kurulma-
ya başlamıştır. Teknokentler ile ilgili yasal çerçeve 
ise, 2001 yılında 4691 sayılı yasanın yürürlüğe gir-
mesi ile oluşturulmuştur. Bu yasa “teknokent” 
kavramı yerine, “teknoloji geliştirme bölgeleri” 
kavramını kullanmaktadır. Güncel olarak 66 adet 
teknoloji geliştirme bölgesinin Bakanlar Kurulu 
Kararı ile ilan edildiği ve bunlardan 63 tanesinin 
faaliyette, diğerlerinin gelişim aşamasında olduğu 
görülmektedir (URL 1; URL 2). Bu süreçteki en 
büyük girişimlerden biri olarak değerlendirilebile-
cek olan Teknopark İstanbul ise, Sabiha Gökçen 
Uluslararası Havalimanı’nın hemen yanında, yerli 
ve yabancı girişimcilerin Türkiye’nin teknoloji 
geliştirme kapasitesine katkıda bulunabilmesi 
amacı ile Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM) ve 
İstanbul Ticaret Odası (İTO) ana ortaklığında 
kurulmuş bir teknoloji geliştirme bölgesidir. Yeni 
etaplar yapıldıkça sayıları artmakla birlikte mevcut 
haliyle, 250 Ar-Ge kuruluşunda yaklaşık 4000 çalı-
şanı ile Teknopark İstanbul, Sabiha Gökçen Ulus-
lararası Havalimanı’nı da içine alan ve 1.300 hek-
tarlık bir alan üzerinde kurulu, İleri Teknoloji ve 
Endüstrileşme Parkı (İTEP) projesinin en önemli 
etaplarından biridir. Teknopark İstanbul’un yapı-
lanma hedefleri içinde tanımlanan ‘Temel Genel 
Yapılanma Kriterleri’, üçüncü nesil teknopark geli-
şim modeli yaklaşımları ile paralellikler göstermek-
te, aynı zamanda mekânsal kurgu açısından da bu 
konuda önemli ipuçları vermektedir. Kriterler ara-
sında yer alan “kurumsal tutuculuktan uzak durul-
ması ve girişimciliğin, yenilikçiliğin, yenileşimin 
desteklenmesi” maddeleri, yönetim modelinde 
‘yaratıcılık’ konusuna verilen önemi, “çevre ve yeşil 
bilinci ve çok yüksek standartlarda iş ve çalışma 
ortamı” maddeleri ise mekânsal kalite konusunda-
ki özeni göstermektedir (URL 3).