6-Variant Nominativ gap va ularning turlari

F. Musajonning maktabgacha va kichik maktab yoshidagi bolalarga bag’ishlangan hikoyalarida ilgari surilgan g’oyalar

Farhod Musajon ijodining oʻziga xos xususiyatlaridan biri shundaki, uning aksar hikoyalari quvnoq hazil-mutoyiba hissi bilan sugʻorilgan. Adibning barcha hikoyalarida begʻubor va zavqli bolalik davri ruhiyati saqlangan. Shuning uchun uning hikoyalari oson oʻqiladi, oson hazm boTadi. Natijada taʼsir kuchi ham ortadi.
Adib ijodining yana bir jihati u oʻz personajlarini yomon yoki yaxshi, adabiy atamalar qoʻllab aytadigan boʻlsak, salbiy yoki ijobiyga ajratmaydi. Ularga baho berar ekan, feʼl-atvori qandayligini tasvirlar ekan hech qachon kuchli iboralarni, “ablah, iblis, yaramas, gazanda” va hokazo haqoratomuz, qattiq-quruq soʻzlarni ishlatmaydi. Zero, inson sifatida endi shakllanayotgan bolalarga nisbatan bunday oʻtkir soʻzlarni ishlatish insofdan va adolatdan emasligini tushunadi. U oʻz qahramonlarini, qandayligidan qatʼi nazar, oʻyinqaroqmi, lapashangmi, ayyormi, dangasami, maqtanchoqmi – hammasini birday sevardi va sevib tasvirlardi. Uning uchun yomon bola umuman yoʻq, kamchiligi boʻlishi mumkin, deylik yolgʻonchiroq, xasisroq, xudbinroq, lekin nokas bola yoʻq, har qanday bolani ham toʻgʻri yoʻlga solib yuborish mumkinligiga ishonardi. Va shu muborak maqsad yoʻlida ijod qildi.
Farhod Musajonning oʻziga xos uslubi bor edi. Uning asarlaridan bir parchagina oʻqigan odam muallifning kimligini aniqlab olishi mumkin. U aniq, sodda, tushunarli va ixcham yozardi. Shu sababli katta mahorat evaziga yillar davomida paydo boʻladigan va shakllanadigan badiiy soddalik tufayli uning asarlari oʻqimishli chiqadi. Bolalar tili bilan aytsak, hikoyalari “rostakam boʻlgan voqeaga oʻxshaydi”. Darhaqiqat, adib voqealarni xuddi hayotdagidek ishonarli va qiziqarli qilib soʻzlab beradi. Bu juda muhim. Negaki bolalar hikoya voqealariga ishonmasalar asarning taʼsir kuchi yoʻqqa chiqadi. Mana shu omil – ishontira olish mahorati Farhod Musajon ijodining eng muhim xususiyatlaridan edi.
Farhod Musajon barcha yoshdagi bolalar uchun yozdi. Uning kitoblari orasida maktabgacha tarbiya yoshidagi, maktab yoshidagi, kichik va oʻrta hamda katta yoshdagi bolalarga va oʻsmirlarga bagʻishlangan asarlarini ham uchratish mumkin.
Maʼlumki, maktabgacha tarbiya bolalar kitobxonligi, asosan, ota-onalar, tarbiyachilar tomonidan amalga oshiriladi. Bolalar oʻzlari tinglagan asarlari yordamida atrof-muhit bilan tanisha boradilar. Ona yurtga, tabiatga muhabbat xislatlari; mehnat qilish va mehnat ahlini hurmat qilish kabi fazilatlar shu yoshdan shakllana boshlaydi. Turmushda qizgʻanchiq boʻlmaslik, kasbhunar egallashga intilish, kattalarni hurmat qilish kabi ijobiy fazilatlar ham shular jumlasiga kiradi. Bolalarning pedagogikpsixologik xususiyatlarini yaxshi oʻrgangan Farhod Musajon kichik yoshdagi bolalarga bagʻishlab “Eng yaxshi chana”, “Shodiyona kun”, “Shiqildoq”, “Pahlavon va nimjon”, “Sovgʻa”, “Ajoyib buzoqcha”, “Yaxshilik”, “Toʻlab ber”, “Varrak”, “Dogʻ” kabi oʻnlab hikoyalar yaratgan.
Adibning “Varrak” asarining mazmuni oddiygina varrak yasash voqeasi asosiga qurilgan. Asarda kichkintoylarni bolalikdan boshlab mustaqil harakat qilishga chaqiriladi.
Ana shunday jozibali asarlaridan yana biri “Eng yaxshi chana”dir. Bu hikoyada qoʻli ochiq, saxovatli, bagʻri keng boʻlish, xasis, ziqna boʻlmaslik kabi gʻoyalar kichkintoylar ongiga yetkaziladi.

3.