Oltinchi sinfda musiqa o‘qitishning maqsad va vazifalari, oldingi sinflarda olgan bilim va malakaiarmi darajasiga asoslanib belgilanadi. Oltinchi sinfda amalga oshirilishi lozim bo‘lgan maqsadlar, musiqa tarbiyasining bosh mezoni o‘quvchilaming ma’naviy boyligining tarkibiy qismi bo‘lgan musiqaviy madaniyatini shakllantirish ga qaratiladi. Mazkur maqsadlami quyidagicha amalga oshirish belgilanadi:
Darsning barcha amoliyatlari vositasida doimiv ravishda o‘quvchilaming musiqaviy iqtidorini rivojlantirib borish.
Vokal-xor malakalarini rivojlantirib, yakka jamoa bo‘lib kuylash, ikki ovozli kuylashga o‘rgatish.
6 SINFDА MUSIQА O’QITISH METODIKАSI VА MАZMUNI
Mumtoz musiqa - mohir sozanda, xonanda hamda bastakorlar ijodining eng nodir mahsuli bo‘lgan maqomlar, yirik shakldagi murakkab kuy va ashulalarni o‘z ichiga oladi. Amaliyotda u “mumtoz musiqa” yoki “kasbiy musiqa” – deb ham yuritiladi. Demak, mumtoz musiqa xalq ijodiyotining professional yo‘nalishga xos bo‘lgan eng sara musiqiy namunalardir. 8 Ushbu yunalishga xos bo‘lgan asarlar iste’dodli bastakorlar tomonidan yaratilgan, yuksak malakaga ega bo‘lgan xonanda va sozandalar tomonidan ijro etib kelingan.
Ularning mazmuni murakkab va mukammaldir. Shu bois ularni ijro etish uchun katta sanátkorlik tajribasi mahorat malaka va musiqiy savod kerak bo‘ladi. Mumtoz musiqa qadimdan yoshlarga ustozlar tomonidan o‘rgatilib kelingan. Buni odatda, ustoz – shogird anánasi deb yuritiladi va u hozirgacha davom etib kelmoqda. Mumtoz musiqa yirik shakldagi kuy va ashulalardan tarkib topgan. Ular mazmunan va shaklan jihatdan rang – barangdir. Ma’lumki, bizning diyorimiz sheva nuqtai nazaridan 4 ta katta vohaga bo‘linadi. Bular:
1. Buxoro – Samarqand
2. Xorazm
3. Surxondaryi – Qashqadaryo
4. Farg’óna - Toshkent vohalaridir.
Mumtoz kuylar azaldan o‘zbek xalq cholg’ulari – tanbur, dutor, g’ijjak, nay, chang va surnay kabi sozlarda ijro etilib kelingan. Eng ommabop cholg’ularimizdan yana biri doiradir. Amaliyotda aksariyat mumtoz kuylar yakka cholg’ularda hamda jo‘rnavozlikda ijro etilib kelinmoqda. Xalqimiz sevib tinglaydigan mumtoz kuylarimiz juda ko‘p. Ularga “Hojiniyoz – I – II” “Cho‘li iroq”, “Mirzadavlat”, “Munojot”, “Ufori Munojot”, “Savti Munojot”, “Ilg’or”, “Rohat” , “Rajabiy ” , “Sharof – I –II ” , “Aliqambar ” , “Qo‘shchinor ” , “Navro‘zi Ajam” kabi kuylarni misol qilish mumkin . Shularga bolalarga ham xoslari “Dilxiroj”, “Jonon”, “Lazgi” kabi kuylardir.
Etiboringiz uchun rahmat!
Do'stlaringiz bilan baham: |