6-sinf Botanika I -variant Butasimon o’simliklarni aniqlang ?

6-sinf Botanika I –variant

1.Butasimon o’simliklarni aniqlang ?

A)Na’matak ,shaftoli,yantoq. B)anor,na’matak

C)tol,anor,jag’-jag’ D)karam,olcha,shuvoq

2.O’rik va yong’oqdaraxtlarinechayilyashashimumkin?

A)20-30 YIL B)500-600 YIL

C)70-100 YIL D)40-50 YIL

3.Hujayra nimauchunnobudbo’ladi?

A)Hujayraichinishiraegallasa B)Hujayraichinisuvyokihavoegallasa

C)Hujayraichinituzegallasa D)Hujayraichinioqsilegallasa

4.Qaysi o’simliko’qildiztizimigaega?

A)Na’matak,sebarga,bodring,yantoq B)Bug’doy ,sholi,makkajo’xori,jag’-jag’

C)No’xot,loviya, bug’doyiq, oqjo’qori D) lavlagi,sabzi, kungbaqar, suli, turp,

5.Poya vanovdadannimauchunpishiqeguluvchanbo’ladi.

A)Yoqochliqismrivojlanganisabab B)kambiyhujayralaripisihqbl’ganuuchun

C)lubtolalarilo’pbolganuuchunsabab D) floemavaksilemahujayralarnuingmustahkamligi

6)Makkajo’xorining 1mm²so’lish qismidanechaildiztukchasibo’ladi.

A)800 ta B)700 ta C)600 ta D) 500 ta

7)poyaningichkituzulishiningketma-ketliginianiqlabbering.

1-o’zak 2-kambiy 3-yog’ochli 4-po’stloq 5-lub

A)2.3.4.1.5 B) 1.5.3.4.2. C)4.5.2.3.1. D)3.5.4.1.2

8.haqiqiy gulnimadantashkiltopganinianiqlang.

A)gulqorg’on, changchi, gulishchidan B) gulqorg’on, changchi, urug’chi

C)urug’chi, gulkosa, chanchi. D) Gulbandi, gulqo’rg’on, changchi

9.Shu suvo’tlari ichidan dengiz karamI deb nomlamadigan o’simliklarni aniqlab bering.

A)laminariya B)ulotriks C) spirogyra D)uvla

10.Ko’p hujayralisuvo’tinianiqlabbering

A)spirogyra B)xlorella C)xlaminomonado D)nostok

11.Qaysi suvo’tlarisuvnitozalaydi.

A)xrorella B)ulotriks C)spirogyra D)xlaminomonado

12.Ko’p hujayralisuvo’tlaritanasinima deb ataladi?

A)gifa B)tallom C)poya D)novda

13.Lishaynik suvniqandaysaqlaydi?

A)zamburug’-bakteriya B)suvo’tibakteriya

C)zamburug’- suvo’ti D)qiqbo’g’in-zamburug’

14.Suv o’simliko’rganizmiumumiyvazniningnecha %nitashkiletadi?

A)50-60% B)80-100% C)60-90% D)45-55%

15.Boshoqli o’simliklarqaysizamburug’larbilankasallanadi?

A)qorakuya B)zang C)vertitsilium D)oqpalak

16.O’zbekistonda issiqxomo’sadiganqalpoqchalizamburug’lardanqaysiturifoydali?

A)go’ng B)qo’zidumba C)qo’ziqorin D)siyohzamburug’

17.Bakteriyalar hujayrashakligaqarabturlarinianiqlabbering.

A)koklar, kaloniya B)Batsillalarsporalar

C)saksavul,lavlagi D)koklarspirallar

18.O’simlik dunyosiningbo’limlarinianiqlabbering

A)ochiqurug’rilar, bakteriyalar B)zamburug’laryopiqurug’lilar

C)yo’sinlar, achitqilar D)qirquloqlar, qirqbo’g’imlar

19.O’simlik bargidaqoradog’bo’libquruydivakukunlashadi

20.jinsiy hujayralarningqo’shilishjarayoni

21.Gul tojinio’rabturuvchiqism

22.Urug’langan tuxumhujayradannimahosilbo’ladi?

23.Urug’dan endiginao’sibchiqqankaltavanoziko’simta

24.4-dona xivchinlihujayra

25.Meva vaurug’larningo’z-o’zidantarqaishi.

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18
B	C	C	A	C	B	C	B	C	A	B	D	A	C	B	C	D	D

19. Gammoz

20. Urug’lanish

21. Gulkosa

22. Murtak

23. Nish

24 Zoospora

25. Avtoxor

6 – sinf I variant

Savollar

1. 
   Bargning tuzilishi, xillari, shakllari va joylashishi qanday?
   
2. 
   Changlanish nima?
   
3. 
   Ildizning tuzilishi xillari va ahamiyati?
   
4. 
   Urug’ning tuzilishi va xillari
   
5. 
   Meva hillari va ahamiyati qanday?
   

6 – sinf I variant

Javoblar

1. 
   Barglar barg bandi va barg yaprog’idan tuzilgan. Burglar tuzilishiga ko’ra oddiy va murakkab barglarga bo’linadi. Oddiy barg - barg bandida bitta barg joylashadi. Barg bandida bir necha barg joylashsa – murakkab barg deyiladi. Barg yaprog’ining shakliga qarab yumoloq, panjasimon, tuxumsimon, ovalsimon va boshqa shakllari bo’ladi.
   
2. 
   Changdonda yetilgan chang donachalari urug’chi tumshuqchasiga tushishi – changlanish deyiladi.
   

Changlanish - chetdan changlanish,o’z – o’zidan changlanish va sun’iy changlanishga bo’linadi. O’simliklarda changlanishdan keyin meva hosil bo’ladi.

3. 
   Ildiz o’q ildiz va popuk ildizga bo’linadi. Tuzilishiga ko’ra asosiy, yon va qo’shimcha ildizlarga bo’linadi. Ular birlashib ildiz tizimi sistemasini hosil qiladi. Ba’zan asosiy ildizda oziq moddalar to’planib, ildiz meva hosil qiladi.
   

Ildiz o’simlikning yer ustki qismini (yer ostki qismi) tuproqda ushlab turadi. Yerdan turli mineral tuzlar oziq moddalar va kislarod bilan ta’minlaydi.

4. 
   Urug’ tuklari, po’sti murtagi va urug’palladan tuzilgan. Urug’ urug’pallalariga qarab, ikki va bir urug’pallalilarga bo’linadi.
   
5. 
   Mevalar hosil bo’lishiga ko’ra: chin va sohta quruq mevalarga bo’linadi. Mevalarning danakli, rezavor kabi hillari bor. Quruq mevalar chatnaydigan va chatnamaydiga mevalarga bo’linadi. Chatnaydiganlarga donlar kiradi.
   

6-sinf II variant

1.Ildiz tizimi qanday ildizlardan tashkil topgan?

A) Asosiy ildiz, yon ildiz, qo’shimcha ildiz B) Yon ildiz, qo’shimcha ildiz, popuk ildiz

C)O’q ildiz, qo’shimcha ildiz, popuk ildiz D)Asosiy ildiz, yon ildiz, o’q ildiz.

2.Urug’ nafas olganda nima yutib nima chiqaradi?

A)Kislarod yutadi, karbonat angidrid, issiqlik chiqaradi B)Karbonat angidrid yutadi,kislarod chiqaradi

c) kislarod yutadi, havo korbanat angdrid chiqaradi D) korbanat angdrid yutadi, issiqlik havo chiqaradi

3. Murakkab bargli mo’simliklarni aniqlang.

A) g’o’za, na’matak B) jiyda, terak C) atirgul, olma D) qulupnay, atirgul

4. shu o’simliklarning qaysilari piyozchalar orqali ko’payadi?

A) batat, yalpiz B) sabzi, bosh piyoz C) binafsha, lola D) kartoshka, bug’doyiq

5. Kurtaklarning novdada joylashish tartibi to’g’ri ko’rsatilgan javobni aniqlang?

A) uchki, qarama – qarshi yon B) qarama- qarshi, ketma – ket, halqasimon

C) ketma – ket, halqasimon, qo’shimcha D) halqasimon, uchki, qarama - qarshi

6. Shu o’simliklardan yog’och poyali osimliklarni aniqlang?

A) ituzum, terak B) chinor, olma C) ismaloq, bich D) suli, xurmo

7. G’o’za nihollarining ildizi bir kecha-kunduzda qancha o’sadi?

A) 5-7 sm B) 3-5 sm C) 7-8 sm D) 2-3 sm

8. O’tchil bir yillik o’simliklarni aniqlab bering?

A) beda, ituzum B) sachratqi, jag’ – jag’ C) rayhon, sabzi D) oqsho’ra, ituzum

9. qari hujayrada vaqt o’tishi bilan qaysi qismi butunlay yo’qolib, o’rnini suv va havo egallaydi?

A) plastida, mag’iz B) sitoplazma, mag’iz C) sitoplazma, qobiq D) vakuola, qobiq

10. Mevalar hili va qanday mevalar deyiladi?

A) I – hil, ho’l meva B) III – hil, ho’l, quruq, nam C) II – hil, ho’l va quruq D) A – B javob to’g’ri

11. shamol yordamida changlanuvchi o’simliklarni aniqlab bering?

A) javdar, makkajo’hori B) bug’doy ituzum C) suli, pomidor D) sholi, sachratqi

12. Shu bakteriyalardan foydasini niqlab bering?

A) Chirituvchi, parazit bakteriyalar B) achituvchi va sil tayoqchasi bakteriyalari

C) tugunak va achituvchi bakteriyalar D) g’o’za gammozi, tugunak bakteriyalar

13.Lishayniklar suvni qayerda saqlaydi?

A) ildizda B) poyasida C) mitseliyda D) shoxida

14. Qalpoqcha zamburug’larining qaysi qismi iste’mol qilinadi?

A) ziziodi B) meva tanasi C) plastirkai D) sparangiysi

15. Bakteriyalar hujayra shakliga qarab, tuzilishiga ega turlarini aniqlab bering?

A) kokklar, koloniya B) batsillalar, spora C) spirillalar, to’da D) kokklar, spirillalar

16. Bakteriyalardan foydalisini aniqlab bering.

A) chirituvchi, parazit B) achituvchi, sil tayoqchasi C) tugunak, achituvchi D) g’o’za gemmozi, tugunak

17. Sut kislotasi hosil qiluvchi bakteriyalarni aniqlab bering.

A) tugunak B) achituvchi C) bijg’ituvchi D) chirituvchi

18. Parazit bakteriyalar odamlarda keltirib chiqaradigan kasalliklarni aniqlab bering?

A) bo’g’ma, vabo B) o’lat, gripp C) sil, OITS D) terlama, sariq

19. Barg va yaprog’ining tagida kichkina pardasimon o’simta

20. Hayotida bir marta gullab qurib ketadigan o’simlik

21. barg tarkibida asab va qon tomir tizimiga zararli ta’sir etuvchi modda

22…Ildizidan tayyorlangan damlama yo’talga qarshi ishlatiladi?

23. Funaruya yo’sining urug’chi jinsiy a’zosi

24. Xlorella hujayrasida yashil rangli …

25. G’o’za bargi sarg’ayib, qurib to’kiladi, xalq orasida bu kasallik …

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18
A	A	D	C	B	B	D	D	B	C	A	C	C	A	B	B	C	A

19. Filcha

20 Kovak

21 Nikotin

22 Gulxayri

23 Arxegoniy

24 Xromatafor

25 Oq kapalak

6 – sinf II variant

Savol

1. 
   Dorivor qoqio’t va shuvoqning gullari nimasi bilan farq qiladi?
   
2. 
   Zamburug’lar yashil o’simliklardan nimasi bilan farq qiladi?
   
3. 
   Meva. Meaning hosil bo’lishi va hillari?
   
4. 
   O’g’otlar, uning hillari va ahamiyati.
   
5. 
   Barglarning suv bug’latishi qanday ahamiyatga ega?
   

6 – sinf II variant

Javob

1. 
   Dorivor qoqio’tdan oq shuvoqning gullari, savatchalari ro’vak hilidagi to’pgullarda, qoqio’tniki esa savatcha to’pgulida joylashgan.
   
2. 
   Zamburug’lar yashil o’simliklardan fotosintez qilmasligi bilan farq qiladi.
   
3. 
   Meva urug’lanishdan keyin urug’chi tugunchasi yoki gulning boshqa qismida hosil bo’ladi. Meva asosan tugunchada hosil bo’ladi. U ikki turga: chin (meva urug’chi tugunchasida), sohta (urug’chi tugunchasidan boshqa qismlarda) ga bo’linadi. Meva ustki qismi – po’sti, oraliq qismi – eti va ichki qismi – mag’izdan iborat.
   
4. 
   O’g’itlar organic va mineral o’g’itlarga bo’linadi. Organic o’g’it bu go’ng. mineral o’g’itlarga kaliy, fosfor va azot. O’g’itlar o’simlikning yaxshi o’sishi, mo’l hosil berishi va uzoq yil yashashi uchun tuproqqa solinadi. Me’yorida ishlatilgan o’g’itlar tuproq holatini yaxshilaydi va o’simliklarning hosildorligini oshiradi.
   
5. 
   Burglar suvni organlari qizib ketmasligi uchun bug’latadi. Suv bug’lanishi tufayli ildiz orqali suv va mineral suvlarning so’rilishini tezlashishini ta’minlaydi. Bu moddalar poya bo’ylab harakat qiladi. Suv bargdagi o’g’izchalar bo’ylab bug’lanib chiqadi.
   

6 – sinf III variant

1. O’simliklar dunyosining bo’limlarini aniqlab bering

A) zamburug’lar ,yopiq urug’li B) bakteriyalar, ochiq urug’lilar

C)zamburug’lar, suv o’tlari D) qirqquloqlar, yo’sinlar

2. K. Linney millati kim va shug’ullangan fani nima?

A) nemis va geograf B) shved va tabiatshunos C)latish va biolog D) ingliz va bioximik

3. Mikroblarning eng katta guruhi nima?

A) bakteriyalar B) Zamburug’lar C) Viruslar D) suv o’tlari

4. Bakteriyalar hujayra shakliga qarab tuzilishga ega turlarini aniqlab bering?

A) kioklar, kalloniya B) batsillalar, spora C) viruslar D) suv o’tlari

5. Bakteriyalardan foydalisini aniqlab bering?

A) chirituvchi, parazit B) achituvchi, sil tayoqchasi C) tugunak achituvchi D) g’o’za gammozi, tugunak

6. Sut kislotasini hosil qiluvchi bakteriyalarni aniqlab bering?

A) tugunak B) achituvchi C) bijg’ituvchi D) chirituvchi

7. Parazit bakteriyalar odamlarda keltirib chiqaradigan kasalliklarni aniqlab bering

A) bog’ma, vabo B) po’at, grip C) sil, OITS D) g’o’za gammozi, tugunak

8. O’zbekistonda zamburug’larning nechta turi bor?

A) 5 ming B) 6 ming C) 8 ming D) 3 ming

9. Zamburug’lar qulay sharoitda qanday ko’payadi?

A) vegetative B) jinsiy C) urug’lanish D) spora

10.Non yopishda qaysi zamburug’dan foydalanish mumkun?

A) qalpoqchali B) achitqi C) mog’or D) parazit

11. O’zbekistonda issiq xonada o’sadigan qalpoqchali zamburug’lardanqaysi biri foydali?

A) go’ng B) qo’zidumba C) qo’ziqorin D)siyoh zamburug’i

12. Ikki urug’pallali o’simlik deb nimaga aytiladi?

A) bitta urug’pallaga ega bo’lgan o’simlik B) ikkita urug’pallaga ega bo’lgan o’simlik

C) ko’plab urug’pallaga ega bo’lgan o’simlik D) to’g’ri javob yo’q

13. urug’lar tarkibidagi organic moddalarning turlari

A) kraxmal, oqsil, moy B) uglevod, moy C) uglevod, oqsil D) B,C javoblar to’g’ri

14. Urug’ nima qilganda boshqa tirik organizmlar kabi issiqlik ajratadi?

A) rivojlanganda B) gullaganda C) nafas olganda D) urug’langanda

15. Urug’lar nafas chiqarganda qaysi gazni tashqariga chiqaradi?

A) kislarod B) karbonat angdrid C) azot D) A,C javoblar to’g’ri

16. Nish nima?

A) urug’dan endigina o’sib chiqqan kalta va nozik o’simta B) Oziq moddalar ko’p bo’lgan urug’langan o’simlik

C) meva turi D) to’g’ri javob yo’q

17. Bug’doy necha sm uzunlikda ekiladi?

A) 0.5 – 2 sm B) 2 – 3 sm C) 6 – 7 sm D) 3 – 5 sm

18. Meva va urug’larni o’z kuchi bilan tarqatadigan o’simliklar qanday nomlanadi?

A) avtoxo’r o’simliklar B) uchma meva C) urug’lanish D) changlanish

19. Urug’chining kengaygan qismi?

20. Mikroblarni o’rganuvchi fan?

21. Eng kichik gul

22.Urug’langan tuxum hujayradan…

23. Eng kichik gul

24. Gulqo’rg’onning rangli qismi

25. Jag’ – jag’ mevasi

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18
D	B	A	D	C	B	A	A	A	B	B	B	D	C	B	A	D	A

19. Tuguncha

20. Mikrobiologiya

21. Boshoq

22. Murtak

23. Vo’lfiya

24. Gultoji

25. Qo’zoq

6 – sinf 3 – variant

Savollar

1. 
   Barglarda organic moddalarning hosil bo’lishi, bu jarayonda nimalar ishtirok etadi?
   
2. 
   Kattalashtirib ko’rsatadigan asboblar. Ularning hillari, bu asboblarning tuzilishi va necha marta katta qilib ko’rsatadi?
   
3. 
   Gullarning qismlari, ularning tuzilishgi, xillari. Gul qanday organ?
   
4. 
   Zamburug’lar nima? Ularning tuzilishi, xillari, ko’payishi, ahamiyati va zarari nimada?
   
5. 
   Suvo’tlarning guruhlari, xillari, hayoti,tuzilishi, ko’payishi va ahamiyati.
   

6 – sinf 3 – variant

Javobllar

1. 
   Barg eti hujayralaridagi xlirafill donachalari ishtirokida va yorug’lik ta’sirida organic moddalar hosil bo’ladi. Fotosintez – yorug’lik va xlorofill donachalari ishtirokida anorganik moddalardan organic moddalar hosil bo’lishi va havoga kislarod ajralib chiqishi jarayonidir.
   
2. 
   Ularga mikraskop va lupalar kiradi. Mikraskop yorug’lik va elektr mikraskop turlarga ega. Lupa esa qo’l va shtativli lupalarga bo’linadi. Mikraskop 200 – 2000 martagacha kattalashtirib, lupa esa 40 martagacha kattalashtirib ko’rsatadi.
   
3. 
   Gul – gul o’rni, gulqo’rg’on (gultoji, gil kosa), changchi va urug’chidan iborat. Gul generative organ.
   
4. 
   Zamburug’larning vegetative tanasi mitsiley deb ataladi.mitsiley gifa deb ataluvchi ingichka ipchalar yig’indisidan iborat. Mitsiley bir yoki ko’p hujayrali hamda bir – ikki yoki ko’p mag’izli bo’ladi.
   
5. 
   Suvo’tlari orasida bir hujayrali va ko’p hujayralilari ham bor. Ko’p hujayrali tuban o’simliklar tanasi qattana yoki tallom deyiladi. 30 mingga yaqin turi bo’lib, ular orasida, ko’k – yashil, sarg’ish – yashil, yashil, qo’ng’ir, qizil va tilla rangli suv o’tlari bor. Ular oddiy bo’linish yo’li bilan ko’payadi. Ular suvda erigan kislarod bilan nafas oladi.