6-мавзу. ЎЗбекистонда демократик, фуқаролик жамияти асосларининг шаклланиши, амалга оширилган сиёсий ислоҳотлар(2-соат)

БЕШИНЧИ ДАВР

• 1985 йилда бошланиб 1991 йилгача давом этган давр. Бу даврда «қайта қуриш» орқали «социализмни янгилаш» ғояси остида фуқаролик бирлашмаларининг ривожланган моделини қуришга ҳаракат қилинган. Лекин, вазият коммунистик режим назоратидан чиқиб кетди.
• Бу, биринчидан «жараённинг бориши»га умумий Кремль кайфиятини ва мамлакатда умумий бошқарувсизликни акс эттирди,
• иккинчидан, жамоатчилик бирлашмалари фаолиятининг ҳуқуқий механизмлари йўқлиги, ва
• учинчидан, бундай бирлашмаларни молиявий таъминлаш имкониятининг йўқлиги эди.

Ўзбекистон ССР ҳукуматининг 1988 йил 28 ноябрдаги №444-сонли Қарорига асосан, “Ўзбекистон Меҳр-шафқат ва саломатлик” жамоат жамғармаси тузилган.

• Жамғарма республикада юзага келган оғир ижтимоий-иқтисодий инқироз оқибатларини енгиллаштириш борасида юзага келган илк жамғармалардан бири бўлган. Жамғарманинг асосий мақсади - жамиятда инсонпарварлик, меҳр-шафқат ва ўзаро холис ёрдам сингари эзгу ғояларни, халқимиз табиатига хос бўлган юксак одамийлик фазилатларини ўзида мужассам этган азалий урф-одат ва анъаналарнинг қарор топишига кўмаклашиш, соғлиқни сақлаш тизимидаги ислохатларда кўмаклашиш ва хамкорлик қилиш, аҳолининг маиший ҳаёти ва турмуш шароитларини яхшилашга қаратилган умумхалқ ҳаракатида фаол қатнашишдан иборат этиб белгиланди.

ОЛТИНЧИ ДАВР

• Мустақиллик даври ҳисобланиб, асосан, демократия, ҳуқуқий давлат ва фуқаролик жамияти руҳига мос янги ташаббускор нодавлат ташкилотларни юзага келиши, ҳуқуқий асосларини яратилиши ҳисобланади. Мустақиллик йилларида шаклланган ва ривожланган жамоат ташкилотларининг вазифасини аввалги даврлар жамоат бирлашмаларига таққослаб бўлмайди. Бугунги кунда жамоат ташкилотлари ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари фуқаролик жамиятининг муҳим институтига айланди, давлат ва жамият бошқарувида иштирок этувчи муҳим тизимга эга бўлди, фуқароларнинг ҳар жиҳатдан ҳуқуқ ва манфаатларини таъминлаш имконига эга бўлган жамоатчилик назоратининг асосий ўзаги бўлиб қолди.
• 1991 йилнинг сентябридан бошланиб, 1996 йилгача бўлган давр, яъни ижтимоий-сиёсий ва ижтимоий-иқтисодий ҳаётнинг умумий эътироф этилган таснифга кўра, Ўзбекистондаги нодавлат нотижорат ташкилотлари қуйидаги гуруҳларни ўз ичига олади