6-mavzu. Xoʼjalik yurituvchi subyektlarning baho siyosati va baholarni shakllantirish asoslari reja

erkin (sof, yoki takomillashgan) raqobat. U baholarni aniqlashda erkin musobaqalashishning mavjudligi bilan xarakterlanadi;

monopolistik raqobat. Bunda to'liq almashtirilishi mumkin bo'lm agan xilm a-xil tovariar guruhini ishlab chiqaruvchi

XYuSlarning musobaqalashishi amalga oshiriladi;

• 
  oligopolistik raqobat. Bu ko'p bo'lmagan ishlab chiqaruvchilar raqobat bozoridan iborat;
  
• 
  monopolistik bozor. Bunday bozor tovarlaming bahosini o'rnatishda bir xo'jalik sub’ekti hukmronlik qiladigan bozordir.
  

Bozor iqtisodiyotida marketing-baho strategiyasining moliyaviy jihatlari shakllantirish shakl va sharoitlarining ko'p turliligi bilan xarakterlanadi. Bu o'z tovarini realizatsiya qiluvchi xo'jalik yurituvchi sub’ektlar iqtisodiy nuqtai-nazardan nimadan iborat ekanligiga va turli bozorlarda shu tovarlarni iste’mol qilish imkoniyatining qandayligiga bog‘liq.
Baholarni shakllantirishning u yoki bu strategiyasi, yoki ularning turli kombinatsiyalarini qoMlash tovarlarni realizatsiya qiluvchilarning egalariga (mulkdorlariga) ko‘zda tutilgan pul tushumlariga ega bo'lishni va shu asosda zaruriy moliyaviy fondlarni muvaffaqiyatli shakllantirishga imkon beradi.

NAZORAT UCHUN SAVOLLAR

• 
  Baho deb nimaga aytiladi?
  
• 
  Bozor iqtisodiyoti sharoitida bahoning asosi sifatida nima maydonga chiqadi?
  
• 
  Baho qanday funksiyalami bajaradi?
  
• 
  Bahoning o‘lchov(chilik) funksiyasining mazmuni nimadan iborat?
  
• 
  Baho hisob-nazorat funksiyasining asosiy vazifalari nimalardan iborat?
  
• 
  Bahoning taqsimlash funksiyasi nimalar bilan xarakterlanadi?
  
• 
  Bahoning tartibga solish funksiyasiga tegishli boMgan xarakterli belgilar nimalardan iborat?
  
• 
  Qanday holatlarda baho ijtimoiy funksiyani bajaradi?
  
• 
  Qanday hollarda bahoning rag batlantituvchi funksiyasi namoyon boladi?
  
• 
  Baholarni qanday belgilarga ko‘ra klassifikatsiya qilish mumkin?
  
• 
  Aylanmaga xizmat qilish xarakteri bo'yicha baholar qanday farqlanadi?
  
• 
  Ulgurji baho deb nimaga aytiladi?
  
• 
  Qanday baho chakana baho deyiladi?
  
• 
  Qay hollarda sotib olish baholari qo’llaniladi?
  
• 
  Qurilish mahsulotlarining bahosi qanday qiymatlarda to’lanadi?
  
• 
  O'rnatilishi (belgilanishi)ga qarab baholaming qanday turiari mavjud?