6-Mavzu: Protsessorlarning tuzilishi, protsessorlarning ichki registrlari

6-Mavzu: Protsessorlarning tuzilishi, protsessorlarning ichki registrlari
REJA:

1. 
   Asosiy tushunchalar.
   
2. 
   Protsessorning tuzilishi va asosiy elementlari.
   
3. 
   Protsessorlarning ichki registrlari.
   

Asosiy tushunchalar.
Protsessor inglizchada „Process“ soʻzidan kelib chiqqan boʻlib, „jarayon“ — jarayonni amalga oshiruvchi, boshqaruvchi maʼnolarini bildiradi. Kompyuter Protsessori asosan kompyuterda boʻladigan jarayonlarni amalga oshirish va boshqarish vazifalarini bajaradi. Asosiy oʻlchov birligi chastota hisoblanadi. Protsessor chastotasi uning maʼlum vaqt ichida nechta amalni bajara olishini ifodalaydi.[6]

1-rasm. Intel kompaniyasi ishlabchiqarilgan Core i5-12400 mashhur 6 yadroli protsessori.
Protsessor asosiy "miya" tugunidir. Hozirgi vaqtda "protsessor" so'zi mikroprotsessor - o'z protsessoridan tashqari boshqa tugunlarni, masalan, kesh xotirani o'z ichiga olishi mumkin bo'lgan mikrosxemani anglatadi. Protsessor ma'lum bir ketma-ketlikda xotiradan ko'rsatmalarni tanlaydi va ularni bajaradi. Protsessor ko'rsatmalari xotira bo'shliqlari va kiritish-chiqarish portlarida joylashgan ma'lumotlarni tahlil qilish, shuningdek, filiallar va hisoblash protsessorlariga o'tishlarni tashkil qilish uchun mo'ljallangan. Kompyuterda asosiy dasturni bajaradigan markaziy protsessor (CPU - CentralProcessingUnit) bo'lishi kerak. Ko'p protsessorli tizimda markaziy protsessorning funktsiyalari tizimning umumiy ish faoliyatini yaxshilash uchun bir nechta, odatda bir xil protsessorlar o'rtasida taqsimlanadi va ulardan biri asosiy sifatida belgilanadi. Markaziy protsessorga yordam berish uchun kompyuter tez-tez kiritiladi protsessorlar har qanday muayyan funktsiyalar uchun samarali ishlashga qaratilgan.[4]
Markaziy protsessor - bu elektron blok yoki integral sxema (mikroprotsessor) bo'lib, u mashina ko'rsatmalarini (dastur kodi) bajaradi, kompyuter apparatining asosiy qismi yoki dasturlashtiriladigan mantiqiy boshqaruvchi.[1]
Protsessorning tuzilishi va asosiy elementlari.
Protsessorlar tuzilishi, xarakteristikasi va ko’rinishidan birbiridan ancha farq qiladi. Quyida biz protsessorlarning tuzilishi va asosiy elementlari bilan tanishamiz.
Registrlar protsessor ichida jismoniy joylashgan maxsus xotira joylari. Ma'lumotlarga manzil shinasi orqali kirish kerak bo'lgan operativ xotiradan farqli o'laroq, registrlarga to'g'ridan-to'g'ri protsessor kirishi mumkin. Bu ma'lumotlar bilan ishlashni sezilarli darajada tezlashtiradi. .[3]