6 Mavzu: Invazion kasalliklarda oziq – ovqat maxsulotlarini vsesi. Reja

Muskul trixinellalarini chidamliligi
Muskul trixinellalari tashqi tasirlarga o’ta chidamli. Yuqori tempraturada 60-70 C⁰ da qizdirilganda o’ladi. Past tempratura 18-19C⁰ da 10-20 kundan so’ng o’ladi. Trixinellalarni bunday chidamliligi past tempraturaga nisbattan asosan go’shtni yog’lilik darajasiga yoki ularni rivojlanish davriga bog’liq bo’ladi.
Trixinellalar, go’shtni tuzlaganda 14 kungacha tikligini saqlab qoladi degan ma’lumot bo’lib, lekin keyingi ma’lumotlarga ko’ra dudlangan va tuzlangan go’shtni istemol qilgandan so’ng xam trixinella bilan kasallanishlar odamlar orasida aniqlangan.

Kasallik diagnostikasi
Trixinellezga xayvonlarni tirikligida diagnoz qo’yish ancha murakkab. Faqat cho’chqalar so’yilgandan so’ng, shu bilan birgalikda go’shti istemol qilinadigan yovvoyi hayvonlardan yovvoyi cho’chqa, ayiqni so’ygandan so’ng go’shti tekshirilib diagnoz qo’yiladi.
Shuning uchun go’sht korxonalari va veterinariya sanitariya ekspertiza laboratoriyalarida odamlarni trixinellez bilan kasallanishini oldini olish maqsadida, so’yilgan cho’chqalarning go’shtini boshma-bosh to’liq trixinelloskopiya tekshirishdan o’tkaziladi. Cho’chqa bolalari go’shti 3 haftaligidan boshlab tekshirila boshlaydi.
Tekshirish uchun diafragma oyoqchalari tomonidan ikki bo’lak go’sht olinadi 60gr miqdorida. Agar diafragmadan namuna olishni imkoni bo’lmasa, unda qovurg’a orasi, bel yoki bo’yin muskullaridan namuna olish mumkin. Olingan namunadan 24 ta, don kattaligida qalinligi 2mm bo’lgan kesma tayorlanib kampressurum shishasini pastki qismiga joylashtiriladi va ustki qismi yopilib, mikroskopni 50-70 marta kattalashtiriladigan obyektiv yordamida yoki trixinelloskopda ko’rib chiqiladi. Xozirgi kunda go’sht korxonalarida proyeksion trixinelloskop ishlatilmoqdaki bunda ko’p namunalarni birdaniga ekranda kuzatish mumkin bo’ladi.
Mikraskop ostida normal g’ilof bilan o’ralgan trixinella urchiqsimon siperal shakilda ko’rinadi. Trixinellalar bor muskul tolalari o’zining normal ko’ndalang targ’il chizmalarini yo’qotadi. Ba’zi ma’lumotlarga ko’ra trixinelloskopiyani yanada ishonchliroq va parazitlarni yaxshiroq ko’rish uchun tayyorlangan go’sht kesimlariga ishlov berilib ko’rish yaxshi natija beradi. Buning uchun periparatlar xlorid kislatasi yoki metilin ko’ki bilan ishlanishi kerak bo’ladi.
Xlorid kislota bilan ishlash uchun go’sht kesmalari kompressurumda kisilib, keyin yuqori kisimi olinadi va har qaysi mayda go’sht kesmalariga 1-2 tomchi desinormal xlorid kislotasi tomiziladi. Bunda muskul tolalari tiniq ranga kiradi va go’sht oqsili kagulyatsiyaga uchraydi va parazit g’iloflari shishadi, natijada ular yaxshi ko’rinadi.
Go’sht qirqimlarini metil ko’ki bilan ishlash uchun, 0.5ml metil ko’kini to’yingan spirtli eritmasini 10 ml distirlangan suvda eritilgan eritmasi suvda tayyorlanadi. Tayyor eritmadan kopressurumdagi go’sht qirqimlariga 1-2 tomchidan tomiziladi va ikkinchi shisha yopilib ko’riladi. Bunda go’sht tolalari oqish – ko’k ranga, trixinellaning g’ilofi ko’k ranga bo’yaladi, ichidagi parazit bo’yalmaydi va natijada yaxshi ko’rinadi.