6-Mavzu. Falsafaning metod, qonun va kategoriyalari. Reja

Xulosalar.  Dialektika  rivojlanish  falsafasining  puxta  ishlab  chiqilgan 

konsepsiyasidir.  Hodisalar  rivojlanishining  umumiy  nazariyasi  sifatida  u 

rivojlanishning  mohiyatini  anglab  yetishga  yo’l  ochadi,  tabiat,  jamiyat  va 

tafakkurdagi real jarayonlarni ular amalda qanday bo’lsa, shunday aks ettiradi.  

                                                           

5

 Гегель Г.В. Соч. Т. 5. – М.: 1997. – С.99. 

6

 Эйнштейн А., Инфельд Л. Эволюция физики. – М.: 1956. – С.156. 

---

Dialektika  narsalar  va  hodisalarni  o’rganishga  ularning  vujudga  kelishi, 

harakati  va  rivojlanishi  nuqtai  nazaridan  yondashadi,  shu  sababli  u  obyektiv 

jarayonlarni konkret, har tomonlama o’rganishga yo’l ko’rsatadi.  

Dialektika  bilan  bir  qatorda  rivojlanishning  metafizik  konsepsiyasi,  sofistika, 

eklektika,  ekzistensial  dialektika,  sinergetika  va  boshqa  konsepsiyalar  mavjud. 

Ayrim  falsafiy  maktablar  dialektikani  sxolastika  sifatida  rad  etadi.  Bu  dialektika 

yanada chuqurroq o’rganish va anglab yetishni talab qilishini anglatadi.  

Dialektika  qonunlari  obyektiv  dunyoning  eng  muhim  aloqalari  va 

munosabatlarini aks ettiradi. Ular birlikda va o’zaro aloqada amal qilib, murakkab 

serqirra jarayon – obyektiv borliqning rivojlanishini tavsiflaydi.  

Dialektika  qonunlarining  amal  qilish  mexanizmini  chuqur  bilish,  ulardan 

mohirona  foydalanish  yanglishish  va  xatolardan  qutqaradi,  kishilarning  amaliy 

faoliyatiga yanada izchilroq va samaraliroq tus beradi.