6-Mavzu Elektr mashinalari Reja

7-Mavzu
Kislotali va ishqoriy akkumulyatorlar,vazifasi va tuzilishi
Reja:

1. 
   Akkumulyatorlar
   
2. 
   Kislotali va ishqoriy akkumulyatorlar
   

Akkumulyatorlar bu ko‘p marotaba ishlatiladigan manba hisoblanadi. Agar manba bitta elementdan tashkil topgan bo‘lsa akkumulyator deyiladi. Agar manba bir necha elementlardan tashkiltopgan bo‘lsa akkumulyator batareyasi (AB) deyiladi.
Akkumulyatorlar tarkibi bo‘yicha kislotali (qo‘rg‘oshinli) va ishqoriylarga bo‘linadi.
Kislotali akkumulyatorlar
Kislotali akkumulyatorlar quyidagi asosiy qismlardan tashkil topgan.Idish, elektrodlar, elektrolid, izolyator.Idish shisha va plastmas materilallardan bo‘lishi mumkin.

Izolyator musbat va manfiy elektrodlar oralig‘ida joylashgan bo‘lib, qisqa tutashuvdan saqlash uchun o‘rnatiladi.

Elektrodlar (plastinalar) musbat va manfiylarga ajraladi.
Manfiy elektrod qo‘rg‘oshindan (Pb)
Musbat elektrod qo‘rg‘oshin oksididan (PbO₂)
Elktrolid sulfat kislotasi (H₂SO₄) va disterlangan suvdan tashkil topgan.
Elektrolitni tayyorlashda ebonite, keramika idishlaridan foydalaniladi.
Shisha idishni qo‘llab bo‘lmaydi chunki ular qizish natijasida yorilishi mumkin.Elektrolid tayyorlashda birinchi galda idishga disterlangan suv quyiladi, so‘ngra astalik bilan sulfat kislotasi quyiladi.Akkumulyatorlarni ishlash prinsipini elektroliz hodisasiga asoslangan.
Elektroliz bu molekulalarni musbat va manfiy ionlarga ajralishidir.
Akkumulyatordagi razryadlanish va zaryadlanish jarayoni quydagi tenglikbilan ko‘rsatish mumkin.
Razryad
Pb^- + PbO₂⁺ + 2SO_{4¬¾¾¾¾¾}^{¾¾¾¾¾¾®}Pb^- SO₄ + Pb⁺SO₄ + 2H ₂ O
Zaryad
Razryadlangan akkumulyatorlar to‘g‘rilagich qurilmalari orqali.

28-rasm. Kislotali akkumulyator:

a — manfiy elektrod; b — musbat elektrod; d — umumiy ko‘rinish.